Hai mươi mẹo giữ Windows XP luôn mới

Vista sắp ra mắt, nhưng XP vẫn còn giữ nguyên giá trị của mình. Người ta hồi hộp mong chờ giao diện màn hình trong suốt, thành phần đồ hoạ 3D đẹp mắt cùng nhiều tính năng thú vị ở Vista. Còn nói theo ngôn ngữ hiện nay, tuy không có vẻ bề ngoài "hoành tráng" như hệ điều hành mới sắp ra mắt thị trường trong nay mai, nhưng không thể phủ nhận tính hữu ích của Windows XP vẫn chưa hề giảm sút.

Cũng xin chú thích thêm là đáp ứng được các tiêu chuẩn của Windows Vista không phải dễ dàng. Màn hình Aero, tính năng đồ hoạ nâng cao đòi hỏi phần cứng của bạn phải khá mạnh. Nếu chưa thực sự thấy cần thiết phải đầu tư vào hệ điều hành mới, bạn nên giữ chế độ bảo dưỡng thường xuyên, kiểm tra định kỳ hệ điều hành cũ của mình (tôi dám chắc hầu hết hiện nay là Windows XP).

Dưới đây là một số mẹo giúp bạn giữ cho hệ điều hành vốn có luôn ở trạng thái "tràn trề sinh lực".

1, Tắt chức năng Upgrade Bandwagon

Nếu bạn liên tục cập nhật phiên bản mới nhất, mạnh nhất cho các chương trình ứng dụng yêu thích mà không đồng thời nâng cấp phần cứng và hệ điều hành Windows, hệ thống của bạn có thể sẽ trở nên khập khiễng và già cỗi. Thay vì đuổi theo cuộc chạy đua không có điểm dừng của các bản nâng cấp, hãy gắn bó với phiên bản ứng dụng phù hợp nhất với hệ thống của bạn. Nhiều khi đó không phải là bản mới nhất có trên thị trường.

Hầu hết chương trình ứng dụng ngày nay đều có chức năng auto-update. Nhiều chương trình không cần thiết và bạn nên tắt chúng đi. Nhưng với phần mềm tường lửa, chương trình diệt virus và chương trình ngăn chặn phần mềm gián điệp thì luôn luôn để chế độ update tự động sẽ giúp bạn an toàn hơn rất nhiều. Ví dụ như Adobe Reader. Để block chức năng tự động update lên phiên bản 7.0, bạn hãy vào Edit > Preferences > Updates > chọn "Do not automatically check for critical updates". Vì sao các nhà phát triển quyết định thời gian và cách thức update ứng dụng cho bạn? Tất nhiên cũng có một số lý do, có thể đặc biệt hoặc không. Đó có thể là mở rộng thêm tính năng, nâng cao tốc độ, sửa lỗi của phiên bản cũ…? Hãy sáng suốt lựa chọn kiểu phù hợp cho mình và nếu gặp vấn đề gì với chương trình hay cần thành phần mới cụ thể nào đó, hãy lướt qua website của nhà sản xuất và download chúng. Họ có đầy đủ những gì bạn muốn, chỉ cần chúng phù hợp cho bạn.

Bỏ chương trình update không thời hạn bằng cách vô hiệu hoá các ứng dụng starup có chức năng liên lạc với nhà sản xuất

Mỗi sản phẩm đều có phương thức khác nhau để giám sát chương trình nâng cấp. Bạn nên kiểm tra tính năng này trên từng ứng dụng. Chúng cũng có công cụ giống như chương trình Startup Control Panel, giúp bạn gỡ bỏ phần mềm chạy ở phần hậu cảnh và luôn luôn kiểm tra chế độ update.

2, Hãy đổi nếu bạn thấy cần

Windows luôn chỉ định một vùng không gian bộ nhớ làm bộ nhớ ảo (hay còn gọi là "swapfile", "pagefile"), hỗ trợ thêm cho RAM. Tất cả chương trình đều được cấp phát một phần bộ nhớ ảo. Và chính bản thân bộ nhớ ảo cũng sẽ được dùng ngay cả khi RAM vẫn đang trong quá trình sử dụng. Truy cập đĩa cứng luôn chậm hơn so với dùng RAM. Vì thế nếu máy của bạn thừa thãi bộ nhớ, bạn có thể nâng cao tốc độ thực thi cho các chương trình bằng cách nói với Windows đừng nên dùng pagefile cho một số chương trình đến khi nào nó được dùng bởi RAM. Dung lượng bộ nhớ bao nhiêu thì được gọi là "thừa thãi"? Điều đó phụ thuộc vào số lượng và kiểu ứng dụng chạy trên hệ thống. Nhưng tốt nhất đừng nên điều chỉnh gì nếu máy bạn không có RAM ít nhất từ 1GB trở lên.

Muốn Windows dùng bộ nhớ ảo như một giải pháp cuối cùng, bạn phải chỉnh sửa một số thông số trong Windows Registry. Nhưng chú ý là hãy sao lưu phần Registry trước khi thay đổi. Vì mọi thay đổi trong phần này đều rất nguy hiểm, có thể dẫn đến hậu quả nghiêm trọng nếu bạn làm sai một bước nào đó. (Microsoft khuyến cáo không nên loại bỏ toàn bộ pagefile).

Muốn sao lưu phần Registry, bạn vào Start > Run > gõ lệnh "regedit" rồi ấn .
Trong cây thư mục bên trái, đánh dấu và chọn HKEY_LOCAL_MACHINE\SYSTEM\CurrentControlSet\Control\Session Manager\Memory Management.

Kích đúp vào biểu tượng của Disable, Paging và Executive ở ô bên phải. Thay đổi giá trị 0 trong ô Value thành 1. Kích vào OK và khởi động lại máy.

3, Theo dòng NTFS

Nếu bạn đang sử dụng định dạng file cũ FAT32 cho ổ cứng, tốt hơn hết là bạn nên chuyển sang kiểu NTFS. Bên cạnh việc nhanh hơn, an toàn hơn, NTFS còn cung cấp chức năng mã hoá, chức năng nén đĩa và thư mục cùng một số tính năng mạnh khác. Bạn chỉ nên dùng định dạng file FAT hay FAT32 khi cần truy cập đĩa cứng trên nền DOS hoặc Windows 98.

Muốn chuyển sang kiểu NTFS, bạn không cần phải format lại đĩa cứng và hoàn toàn có thể khôi phục lại ứng dụng, dữ liệu từ file đã sao lưu. Chỉ cần chọn Start > Run > gõ lệnh "cmd.exe" rồi bấm phím để mở cửa sổ lệnh Command Prompt. Bây giờ hãy gõ lệnh chuyển đổi: sau ký tự trống là tên ổ (A, B, C), dấu hai chấm, ký tự trống tiếp và cuối cùng là "/fs:ntfs".

Ví dụ muốn chuyển đổi ổ C sang kiểu định dạng NTFS, bạn chỉ cần gõ: "c:/fs:ntfs".

4, Thiết lập lại các thuộc tính System Restore (khôi phục hệ thống)

System Restore đã cứu cho tôi nhiều bàn thua trông thấy. Để điều chỉnh tổng lượng không gian đĩa cần cho System Restore, hãy kích phải chuột vào My Computer trong cửa sổ Explorer hoặc trên nền desktop và chọn Properties. Kích vào tab System Restore và chọn ổ bạn muốn thay đổi các thiết lập lưu trữ. Chọn Settings, kéo từ mức "slider" đến mức "desired" rồi kích vào OK hai lần.

5, Định vị lại tài nguyên hệ thống

Một số file (chẳng hạn như các file trong System Restore) phải được lưu trữ trong ổ cài hệ điều hành Windows. Nhưng nếu có nhiều ổ cứng hoặc nhiều phân vùng, bạn có thể giải phóng không gian cho ổ cài Windows bằng cách chuyển các file hệ thống khác sang nơi mới.

6, Bỏ chế độ Hibernation

Khi sử dụng chức năng Hibernation của Windows để khởi động nhanh hơn, hệ điều hành sẽ đặt mọi thứ vào RAM, trong một file ẩn có tên "hiberfil.sys" trên ổ cứng. File này hầu như luôn có cùng kích cỡ với RAM. Nếu như máy có RAM 512 MB thì file ẩn này cũng có dung lượng là 512MB. Giống như các điểm trong System Restore, file hibernation cũng phải được đặt trong cùng một ổ với Windows. Nếu bạn đã sử dụng hết không gian trong ổ cài Windows và không dùng chức năng hibernation (hoặc không cho là nó hữu ích), bạn có thể tiết kiệm được một lượng lớn không gian đĩa bằng cách tắt nó đi. Khi đó file hiberfil.sys sẽ bị xoá. Bạn có thể thực hiện như sau:

Vào Start > Run > gõ lệnh "powercfg.cpl" và ấn . Kích vào tab Hibernate, đánh dấu bỏ chọn "Enable hibernation ". Sau đó kích OK.

'Ngủ đông' có nhiều quá không? Hãy tiết kiệm 'hàng tấn' không gian đĩa bằng cách bỏ đi thành phần Hibernation trong phần Power Options của Control Panel).

7, Loại bỏ sự lộn xộn

Cách dễ nhất để loại bỏ sự lộn xộn cho ổ cứng của bạn là dùng chức năng Disk Cleanup của Windows, tạo chế độ xoá tuỳ chọn. Tiện ích này cho phép bạn vứt bỏ đi hàng loạt file tạp nhạp trong khi vẫn giữ bộ nhớ cache Internet nguyên vẹn để tối ưu hoá thực thi trình duyệt cùng với nhiều tuỳ chọn khác.

8, Thực hiện xoá chuyên sâu hơn

Đáng tiếc là công cụ Disk Cleanup bỏ qua nhiều file tạm thời. Dưới đây là một số file giúp bạn hoàn chỉnh nhiệm vụ này: Vào Notepad (hoặc trình soạn thảo văn bản yêu thích nào đó của bạn), gõ vào khung soạn thảo: del /s /q C:\Documents and Settings\Username\Local Settings\Temp\*.*"; thay thế "Username" bằng tên tài khoản và điều chỉnh ký tự tên ổ đĩa nếu cần thiết. Ghi lại file dưới tên: deltemp.bat (để chắc chắn là bạn sử dụng tên miền mở rộng ".bat" của kiểu file batch) và lưu vào cùng nhóm với các file batch khác. (Nếu bạn không có các file batch khác, Desktop hoặc bất kỳ thư mục dễ truy cập khác sẽ thực hiện điều đó). Sau đó add file này nào thư mục Startup (Start > All Programs > Startup) để nó xoá các file mỗi lần bạn đăng nhập Windows.

9, Xoá phần sao lưu

Bạn có thể kiểm tra các tính năng tuỳ chọn nâng cao của công cụ Dish Cleanup trên tab More Option để xoá tất cả các phần sao lưu đã cũ. Lưu ý là nên giữ lại các điểm sao lưu gần nhất vì có thể bạn sẽ cần phục hồi lại chúng.

Nếu hệ thống bạn đang chạy ổn định, hãy xoá đi dung lượng của phần sao lưu cũ và giữ lại điểm sao lưu gần nhất.

10, Tránh trường hợp nhạc bị nhân bản

Sau khi copy các bài hát trong đĩa CD và ghi chúng lại dưới kiểu định dạng Windows Media Audio (WMA), bạn quyết định dùng chúng trong một công cụ nào đó như iTunes để có thể nghe chúng ở bất cứ đâu. Nhưng như thế có nghĩa là bạn đã chuyển các bài hát sang kiểu định dạng Advanced Audio Coding (AAC). Kiểu định dạng này thường hay nhân bản các bài hát, khiến dung lượng ổ cứng của bạn bị hẹp lại. Để tiết kiệm không gian đĩa, hãy kết hợp với chương trình nghe nhạc hoặc ít nhất là một kiểu định dang (như MP3) mà chương trình đa chức năng có thể điều khiển. Windows Media Player 10 có thể đọc các file nhạc dưới dạng MP3 mà không cần thêm bất cứ phần mềm hỗ trợ nào. Muốn chọn kiểu định dạng cho file dạng copy từ đĩa CD vào ổ cứng bằng Windows Media Player, bạn vào Tool > Options > kích vào tab Rip Music. Chọn tuỳ chọn mong muốn từ danh sách Format sổ xuống và kích OK.

Để tránh lãng phí thời gian khi copy file nhạc, bạn nên tránh việc nhân bản file; nên chọn kiểu định dạng tương thích với tất cả chương trình nghe nhạc và công cụ xem hình