S Code và VSCodium: Hai phiên bản “mở nguồn” nhưng khác nhau đến mức nào?

Visual Studio Code (VS Code) từ lâu đã trở thành trình soạn thảo mã nguồn phổ biến nhất hiện nay. Nó nhanh, nhẹ, nhiều tiện ích mở rộng và hỗ trợ gần như mọi ngôn ngữ lập trình. Tuy nhiên, không phải ai cũng biết rằng phiên bản VS Code mà bạn tải về từ trang chủ của Microsoft không hoàn toàn là phần mềm mã nguồn mở 100%.

Mặc dù phần lõi của VS Code nằm trong kho mã nguồn mở trên GitHub, bản build chính thức mà Microsoft phát hành lại được đóng gói cùng nhiều thành phần độc quyền, như dịch vụ theo dõi dữ liệu sử dụng và kho tiện ích mở rộng riêng. Đây cũng là lý do VSCodium ra đời — một dự án cộng đồng nhằm cung cấp bản build 100% mở nguồn của VS Code, không kèm theo bất kỳ thành phần đóng nào.

Sự khác biệt nằm ở cách Microsoft "đóng gói" sản phẩm

Điểm gây nhầm lẫn lớn nhất là VS Code có mã nguồn mở nhưng bản tải về từ trang chủ không phải phần mềm nguồn mở hoàn chỉnh. Microsoft thêm vào đó những thành phần như telemetry, biểu tượng thương hiệu, giấy phép độc quyền và dịch vụ đồng bộ hóa. VSCodium thì làm điều ngược lại: lấy đúng mã nguồn mở của Microsoft, build lại từ đầu và loại hết các đoạn mã liên quan đến thu thập dữ liệu hay thành phần không tương thích với giấy phép mở.

Nói cách khác: VS Code là “nguồn mở + thành phần đóng”, còn VSCodium là “nguồn mở thuần túy”.

Kho mở rộng: khác biệt quan trọng nhất

VS Code sử dụng Marketplace chính thức của Microsoft. Đây là kho mở rộng lớn nhất, đa dạng và mạnh nhất. Nhưng giấy phép của Marketplace lại không mở, nên VSCodium không được phép truy cập trực tiếp.

Để giải quyết vấn đề này, VSCodium dùng một mirror cộng đồng cho Marketplace. Về cơ bản người dùng vẫn cài được hầu hết các tiện ích, nhưng một số tiện ích phụ thuộc hạ tầng Microsoft (như C# của hãng hoặc tiện ích có giấy phép không mở) có thể gặp giới hạn hoặc không dùng được.

Với lập trình viên cần toàn bộ hệ sinh thái extension của Microsoft, VS Code vẫn là lựa chọn đầy đủ nhất.

Vấn đề Telemetry: bí mật khiến nhiều người chuyển sang VSCodium

Một trong những tranh cãi lâu nay về VS Code là cơ chế telemetry — thu thập dữ liệu về cách người dùng sử dụng ứng dụng. Microsoft cho phép tắt tính năng này, nhưng nó vẫn tồn tại trong phần mềm. VSCodium loại bỏ hoàn toàn, mang lại cảm giác “thuần mở nguồn” và riêng tư hơn.

Những người đề cao quyền riêng tư hay dùng hệ điều hành Linux thường ưu tiên VSCodium vì lý do này.

Đồng bộ hóa tài khoản và dịch vụ của Microsoft

VS Code được tích hợp sẵn hệ sinh thái của Microsoft: đồng bộ cài đặt, giao diện, tiện ích mở rộng, GitHub Codespaces, Azure… VSCodium không đi kèm các dịch vụ độc quyền đó. Người dùng muốn đồng bộ hóa phải dùng giải pháp tự triển khai hoặc các plug-in thay thế của cộng đồng.

Với người dùng Windows hoặc lập trình viên đã gắn liền với GitHub/Azure, VS Code chắc chắn mang lại trải nghiệm liền mạch hơn.

Về hiệu năng và trải nghiệm sử dụng

Vì cùng một bộ mã nguồn, tốc độ và tính năng lõi của VS Code và VSCodium gần như giống hệt nhau. Nếu chỉ viết code bình thường, bạn khó phân biệt hai ứng dụng. Khác biệt chủ yếu đến từ phần dịch vụ đính kèm chứ không phải khả năng soạn thảo.

Nên chọn phiên bản nào?

Nếu đặt sự tiện lợi, đầy đủ tính năng và hệ sinh thái mở rộng mạnh mẽ lên hàng đầu, VS Code rõ ràng là lựa chọn thực tế hơn. Tuy có thành phần đóng và telemetry, việc tắt theo dõi cũng khá đơn giản, và bạn có thể dùng mọi plugin mà không phải lo tương thích.

Trong khi đó, VSCodium phù hợp với những ai ưu tiên phần mềm “thuần mở nguồn”, không muốn dịch vụ theo dõi dù ở mức tối thiểu, hoặc đơn giản là dùng Linux và có xu hướng tránh phần mềm đóng. Dù hệ sinh thái mở rộng không hoàn hảo 100% như bản gốc, trải nghiệm vẫn rất đầy đủ cho phần lớn nhu cầu lập trình.

Cuối cùng, hai phiên bản đều mạnh mẽ và đáng tin cậy — chỉ khác nhau ở triết lý: một bên là mở nguồn với sự hỗ trợ đầy đủ từ Microsoft, còn bên kia là mở nguồn “nguyên chất” đúng nghĩa.