Những sai lầm ngớ ngẩn của Steve Jobs

Steve Jobs là một thiên tài, không ai phủ nhận điều đó. Tầm nhìn, sức sáng tạo cùng với lối tư duy của Steve luôn đi trước thời đại nhiều năm. Nhưng CEO của Apple cũng từng mắc vô số lỗi lầm ngớ ngẩn. Sau đây là 1 trong số đó.

1. Thuê John Sculley điều hành Apple

John Sculley (đứng giữa) có lẽ là sai lầm về nhân sự lớn nhất đời Jobs.

Vào những năm 1983, khi Steve Jobs mới chỉ 28 tuổi, Steve nghĩ rằng mình cần 1 ai đó có nhiều kinh nghiệm hơn, 1 người nắm trách nhiệm cố vấn và hướng dẫn cho mình trong công việc điều hành Apple. Và cuối cùng, người mà Steve tìm được là John Sculley, giám đốc marketing của Pepsi, thậm chí vào thời điểm đó Steve đã phải dùng đến mẹo mực mới "thỉnh" được John Sculley về làm việc cho Apple .

Câu nói nổi tiếng của Steve khi thuyết phục John Sculley đó là: "Ông muốn bán nước đường cả đời hay là theo tôi thay đổi thế giới?". Rõ ràng Steve là một thuyết khách rất giỏi khi đã "điệu" được John Sculley về với Apple. Mỉa mai thay, chỉ sau có 2 năm, vào năm 1985, Sculley đã chính là người đá Steve Jobs ra khỏi vị trí phụ trách mảng máy tính Macintosh, là mảng kinh doanh chính và hầu như là duy nhất của Apple thời đó.

Đúng 10 năm sau sự kiện này, Steve than thở với báo chí: "Tôi có thể nói gì đây? Tôi đã thuê nhầm người. Hắn sổ toẹt hết những thứ mà tôi phải mất 10 năm mới gây dựng được, bắt đầu từ bản thân tôi".

2. Bán sạch cổ phần của mình khi bị đá khỏi Apple

Nếu không dại dột bán đi cổ phần của mình khi bị đuổi khỏi Apple năm 85, có lẽ giờ Steve còn giàu hơn bây giờ hàng chục lần.

Sai lầm nối tiếp sai lầm, sau khi bị John Sculley sa thải, Steve đã hậm hực bán sạch cổ phần của mình ở Apple để đi tìm "một khởi đầu mới".

Nếu như khôn ngoan hơn và giữ lại số cổ phần đó (khoảng 22%) thì đến giờ, Steve Jobs đã có hàng sáu bảy mươi tỉ USD. Thế nhưng rất tiếc là quyết định của Steve ngày đó đã khiến hiện giờ ông này chỉ còn nắm gữ 0.6% cổ phần của Apple. Tất nhiên, Steve vẫn là 1 tỉ phú đô-la, nhưng rõ ràng là ông ta còn có thể giàu hơn thế nhiều lần.

3. Để CEO của Google chiễm trệ trong ban lãnh đạo của Apple suốt 3 năm

Steve Jobs đã từng có thời tin tưởng hoàn toàn vào Eric Schmidt

Sự thành công của Android đã và đang gây áp lực lên sự phát triển của iOS. Thế nhưng có phải tự nhiên mà Android của Google lại đột ngột "từ trên trời rơi xuống", thành một quả núi đè ngay giữa bước tiến của iOS? Câu trả lời là không. Sự thành công của Android và việc Android đang dần từng bước gia tăng sức ép của mình lên iOS có một nguyên nhân rất sâu xa, đồng thời cũng vô cùng ngớ ngẩn: CEO của Google (Eric Schmidt) có chân trong ban điều hành của Apple suốt 3 năm trời (2006-2009).

Nếu Eric Schmidt không có được 1 vị trí nghe lén thuận lợi đến thế, chưa chắc Android đã thành công được như bây giờ.

Còn gì tệ hơn việc ở nơi bàn việc quân cơ lại có 1 tướng giặc ngồi... lù lù, nghe hết mọi bí mật rồi đem những bí mật đó về để tìm phương án đối phó? Vấn đề là Steve để cho Eric Schmidt được yên ổn suốt 3 năm trời. ở vị trí đó mà không hề nhận ra "giặc chính sau lưng vua đó".

Eric Schmidt được bầu vào ban lãnh đạo của Apple vào tháng 8 năm 2006 (ông này giữ chức CEO của Google từ năm 2001) thời kỳ đó, quan hệ giữa Google và Apple còn đang nồng ấm. 1 bên chuyên tâm cung cấp dịch vụ tìm kiếm và bán quảng cáo, 1 bên chỉ tập trung đẽo gọt iPod, Macbook làm kế sinh nhai. Nước sông không phạm vào nước giếng.

Thế nhưng sự ra đời của iOS và sau đó là Android cùng với việc cạnh tranh trong thị trường quảng cáo trên thiết bị di động mới manh nha đã khiến quan hệ của Apple với Google bắt đầu chuyển hướng: Từ hữu nghị thành thù địch. Và vẫn mất hơn 1 năm trời sau khi Android ra mắt để Steve cảm thấy "nóng mắt" trước sự hiện diện của Eric Schmidt, tháng 8 năm 2009, CEO của Google đã phải "cuốn gói" khỏi ban điều hành của Apple. Dù vậy, những thiệt hại của Apple do sự hiện diện của ông này trong ban lãnh đạo suốt 3 năm có lẽ khó đong đếm được hết. Tất cả là do sự "ngây thơ" của Steve Jobs.

4. "Chọc tức" khách hàng và đối xử với họ như với những thằng ngốc

Khách hàng thể hiện thái độ châm biếm với phát biểu của Steve.

Steve Jobs có thể là một trong những người có tầm nhìn tuyệt vời nhất và có đầu óc kinh doanh sáng láng nhất hành tinh. Nhưng như thế không có nghĩa là tất cả những người khác đều là những kẻ ngu dốt. Có điều, qua cách thể hiện của mình, dường như Steve Jobs nghĩ như thế thật. Khi 1 khách hàng email cho Steve Jobs hỏi về vụ scandal liên quan đến lỗi rớt sóng của iPhone 4 mỗi khi cầm vào phần dưới của chiếc smartphone , ông này trả lời tỉnh bơ: "Thế thì đừng cầm điện thoại như thế nữa".

Hồi đáp thiếu trách nhiệm của Steve đã trở thành "giọt nước tràn ly" đối với vụ scandal này của Apple. Ngay sau đó, cộng đồng mạng đã đồng loạt đưa lên hàng loạt các bức ảnh châm biếm về lời phát biểu này của vị CEO tiếng tăm.

Tổng thống Nga cũng không biết cách cầm iPhone.

Mọi việc trở nên tồi tệ đến mức cuối cùng Apple phải "chữa cháy" bằng việc cấp miễn phí cho người dùng iPhone 4 những chiếc bao đựng để khắc phục tình trạng trên.

5. Chưa bao giờ ủng hộ từ thiện 1 xu

Bill Gate và vợ mình là Melinda Gate dùng phần lớn tài sản của mình để thành lập một quĩ hỗ trợ việc đấu tranh chống HIV/AIDS ở các nước đang phát triển. Tỉ phú Rupert Murdoch cũng làm từ thiện rất nhiều. Đối với những siêu tỉ phú như Bill Gate và Rupert Murdoch, làm từ thiện là 1 cách để trả lại xã hội 1 phần những gì mà họ từng được nhận.

Nhưng Steve Jobs thì không. Chưa từng có 1 trường hợp nào ghi nhận việc Steve bỏ ra 1 xu cho các tổ chức từ thiện.hoặc các quĩ tế bần. Tài sản của Steve lên đến hàng tỉ USD nhưng dường như ông này vẫn không muốn phung phí một đồng nào cho người khác.

Tất nhiên cũng có khả năng rằng Steve đang bí mật làm từ thiện mà không nêu danh tính cũng như không tiết lộ chuyện này với báo chí. Tuy nhiên khả năng này là rất nhỏ vì đến 99% những tỉ phú làm từ thiện thường đi kèm với những chiến dịch quảng cáo rất rầm rộ. Chủ yếu là vì 2 lý do.

Thứ nhất là họ muốn "đánh bóng" cho tên tuổi của mình, còn gì đáng phục hơn 1 người đã bỏ ra hàng chục tỉ USD để giúp đỡ những người bất hạnh mà mình không quen biết?

Thứ 2 là có thể họ muốn thu hút sự chú ý của cộng đồng về vấn đề mà mình đang tham gia. Việc 1 tỉ phú ủng hộ hàng tỉ USD vào 1 tổ chức từ thiện sẽ khiến cộng đồng chú ý đến tổ chức từ thiện đó nhiều hơn, và kết quả là giúp cải thiện ý thức của cộng đồng về vấn đề mà tổ chức đó muốn khắc phục như nghèo đói, dịch bệnh...

Rõ ràng việc Steve nhất quyết không chịu ủng hộ từ thiện (hoặc không chịu công bố rằng ông ta ủng hộ từ thiện) đã khiến hình ảnh về 1 CEO độc đoán, tham lam do các Anti-fan dựng lên đã càng trở nên có căn cứ. Rất hi vọng rằng 1 ngày nào đó hóa đơn ủng hộ từ thiện của Steve sẽ bị "lộ hàng" và chứng minh rằng tất cả chúng ta đều sai.

Từ chối không nhận con gái ruột của mình trong nhiều năm, mạt sát nhân viên thuộc cấp, bỏ lỡ cơ hội thâu tóm Apple khi còn có thể. Có ai tưởng tượng được rằng thiên tài như Steve Jobs cũng đôi lúc phạm sai lầm?

6. Bỏ lỡ cơ hội mua lại Apple khi có cơ hội

Steve Jobs đã để tuột mất cơ hội giành lại Apple, hoặc nói đúng hơn là giành lại cổ phần ở Apple.

Rõ ràng nhiều người sẽ nghĩ rằng việc Steve Jobs bán sạch cổ phần ở Apple khi bị "đá" khỏi ban lãnh đạo không phải là 1 việc làm ngớ ngẩn. Nhất là trong tình huống Steve Jobs cần tiền để gây dựng sự nghiệp mới cho mình. Nếu nhìn vấn đề theo quan điểm đó, thì có lẽ việc Steve bỏ lỡ cơ hội mua lại Apple khi có thể sẽ là 1 sai lầm khó tha thứ hơn nhiều.

Năm 1995, Steve Jobs và người bạn thân của mình Larry Ellison, CEO của Oracle bàn tính chuyện thâu tóm Apple. Sau 10 năm vắng bóng Steve Jobs và hàng loạt những quyết sách sai lầm, Apple năm 1995 là 1 công ty đang đứng bên bờ vực phá sản. Việc mua lại Apple thời điểm này đối với Jobs chỉ dễ như trở bàn tay khi mà với 80% cổ phần ở Pixar, Steve Jobs đã có trong tay tới 600 triệu USD, cộng với tiềm lực từ người bạn nối khố Larry Ellison, việc đưa Jobs đường hoàng trở lại Apple với số lượng cổ phần lớn là điều không phải bàn cãi.

Thế nhưng chính Jobs là người quyết định không thực hiện kế hoạch đó. Có lẽ lý do chính là vì lòng tự tôn của mình, ông nói: "Tôi không phải là thù địch của Apple và tôi sẽ không mua lại Apple. Nếu họ mời tôi về làm việc thì lại là chuyện khác". Quả thực năm sau Apple mua lại NeXT của Steve và đưa ông này trở về vị trí CEO của hãng. Tuy nhiên vẫn là 1 CEO không có cổ phần. Nếu ngày đó chịu gác lại lòng tự cao của mình để hành động quyết liệt hơn, thì bây giờ Apple đã thực sự là 1 doanh nghiệp nằm trong tay Jobs.

7. Steve Jobs bỏ mặc con gái ruột của mình trong suốt nhiều năm trời

Năm 1978 Jobs 23 tuổi, ông này làm bạn gái của mình có mang, và sau đó 2 người lại không thành hôn. Người phụ nữ này sau đó sinh ra 1 cô con gái đặt tên là Lisa Brennan-Jobs. Steve cũng đến thăm con vài lần trong suốt thời thơ ấu của đứa bé, tuy nhiên ông này quyết không nhận rằng mình là cha đứa trẻ.

Lisa cô con gái ngoài giá thú bị Steve Jobs chối bỏ nhiều năm trời.

Thậm chí để tăng thêm trọng lượng cho những phủ nhận này, Steve còn khẳng định rằng minh bị... vô sinh và không có khả năng làm cha. Đây là 1 lời nói dối trắng trợn vì sau đó Steve có với người vợ chính thức của mình - Laurene Powell - 3 người con. Về sau này, Steve Jobs cuối cùng cũng chịu thừa nhận rằng mình là cha của Lisa và 2 người trở nên gần gũi hơn. Tuy nhiên gần hết tuổi thơ của mình, Lisa đã bị bố đẻ từ chối. 2 mẹ con cô phải sống trong cảnh khó khăn suốt nhiều năm trong khi người cha ruột của Lisa lúc nào cũng có tên trong danh sách những người giàu nhất nước Mỹ. Thậm chí Steve Jobs vẫn ngoan cố chối cãi trách nhiệm làm cha của mình khi mà xét nghiệm ADN chỉ ra rằng chắc chắn đến 94.97% Lisa là con gái của Steve.

Một điều thú vị là, năm Lisa ra đời, Steve cũng khởi động dự án chế tạo chiếc máy tính cá nhân nổi tiếng Apple LISA. Mặc cho người ta đoán già đoán non về sự trùng hợp này, Jobs vẫn khăng khăng khẳng định rằng cái tên LISA là viết tắt cho Local Integrated Software Architecture và không liên quan gì tới tên đứa bé kia (lúc này Steve vẫn chưa nhận mình là cha Lisa). Nhưng tất nhiên là chẳng ai tin ông hết.

8. Scandal gian lận cổ phiếu

Năm 2001, 1 scandal liên quan đến sự không minh bạch trong việc mua bán cổ phiếu của Apple đã khiến Steve suýt phải "sộ khám". Đầu đuôi vụ việc như sau: năm 2001, Steve được Apple ưu tiên quyền mua cổ phần với số lượng lên tới 7.5 triệu cổ phiếu. Đơn giá khi mua vào là 18.3$ một cổ phiếu, dù rằng giá trị thị trường tại thời điểm đó của 1 cổ phiếu là 21.1 $. Điều này có nghĩa là 20 triệu USD "không cánh mà bay" còn bay đi đâu thì dĩ nhiên là vào túi Steve Jobs.

Giải thích rõ ràng hơn, bởi “quyền chọn mua cổ phần” (stock options) hằng năm do ban lãnh đạo các công ty cấp cho những nhân viên có nhiều đóng góp có mức giá định đúng ngày đặc biệt đó, cho phép nhân viên đó được mua cổ phiếu công ty với mức giá cố định. Vì thị trường chứng khoán và giá cổ phiếu liên tục biến động, nên chỉ cần sửa đổi ngày ghi nhận giá trị cổ phiếu lại vài hôm là đã có thể ăn chênh lệch hàng 2,3 $ / cổ phiếu như trường hợp của Steve Jobs. 20 triệu USD vào túi Jobs nhưng chính phủ Mỹ lại không thể thu được 1 đồng nào từ việc này. Điều này đã gây nên 1 vụ scandal lớn, Steve Jobs dường như đang tìm cách "rút ruột" chính công ty mà ông ta làm CEO.

Điều này khiến lòng tin cổ đông giảm sút và gây ra những thiệt hại rất lớn cho Apple về sau này, theo sau nó là 1 vụ kiện trị dai dẳng giá 7 tỉ USD từ phía các cổ đông đối với ban lãnh đạo Apple vì sự thiếu minh bạch vụ việc này. Cuối cùng sau khi điều tra Steve Jobs cũng được kết luận là vô tội và số tiền thất thoát được trả lại vào năm 2003. Nhưng có lẽ chẳng ai ngu ngốc đến mức tin rằng Steve thực sự trong sạch trong việc này. Chỉ đơn giản là Steve Jobs trước nay vẫn rất giỏi lấp liếm lỗi lầm mà thôi.

Với tài sản cỡ như Jobs, 20 triệu đô có lẽ chỉ như "muỗi đốt inox", nhưng lòng tham của con người luôn là không đáy.

9. Mạt sát những người thân cận khi họ gặp sai lầm

Steve Jobs là người nổi tiếng nóng tính và rất sẵn sàng "xài xể" những nhân viên thuộc cấp phạm lỗi. Câu chuyện về những nhân viên đáng thương trong đội phát triển Mobile Me. Vấn đề là 1 người ở vị trí của Jobs, đáng ra phải có những ứng xử kiềm chế hơn khi đối diện với sai lầm của nhân viên dưới quyền. Nên nhớ rằng dù anh có thể thuê nhân viên, tạo công ăn việc làm cho họ, nhưng không vì thế mà anh có quyền mạt sát danh dự của những người này.

Hơn thế nữa, Steve Jobs đôi khi cũng chẳng thèm để ý đến cảm xúc của những người làm việc dưới quyền mình mà đối xử với họ như những cái máy. 1 quản lý cũ của Apple hồi tưởng: "Jobs nói với cả 1 nhóm kĩ thuật viên là họ sẽ bị sa thải ngay sau kì nghỉ giáng sinh kết thúc, đúng là một tin tốt lành dành cho cả kỳ giáng sinh của bạn". Lại 1 người khác "tiết lộ" rằng chẳng ai muốn đứng cùng thang máy với Jobs, nhất là lúc tâm trạng ông ta không vui. Cách hành xử của Jobs đối với nhân viên thuộc cấp khiến nhiều người sợ hơn là phục.

Nếu bạn ở vị trí lãnh đạo, hình phạt cao nhất dành cho những người nhân viên mà bạn không vừa lòng chỉ nên là đuổi việc.

Kết

Nói gì thì nói, bất chấp những sai lầm của Steve Jobs, không ai có thể không thừa nhận rằng trí tuệ của Jobs là siêu việt và tầm nhìn của ông vượt xa cả những nhà kinh tế tài ba nhất. 1 tay Jobs đã xây dựng nên Apple, rồi lại dắt Apple dậy từ bờ vực phá sản để trở thành công ty lớn nhất hành tinh. Và người có tài thì thường khó tránh nhiều "tật". Steve Jobs năm nay đã bước hết nửa cái tuổi "ngũ thập tri thiên mệnh", con đường của Steve Jobs đi bên Apple đã nhìn thấy đoạn cuối, nhất là khi dường như thời gian của ông không còn nhiều.

Chúng ta chỉ có thể mong rằng sức khỏe của Steve Jobs sẽ biến chuyển tốt hơn trong thời gian tới. Rất khó để tưởng tượng 1 Apple thiếu đi bàn tay dẫn dắt của Steve Jobs, cũng như 1 Steve Jobs không ở trong Apple.