Khi đầu tư website - Bắt tay vào xây dựng

Sau khi đã nắm được một số thông tin cần thiết cho việc đầu tư một website, các bước tiếp theo ở giai đoạn sau đây rất quan trọng trước khi website xuất hiện trên Internet.

Chọn nhà phát triển web

Có nhiều cách để thực hiện: Tìm trên niên giám CNTT tên tuổi của những nhà phát triển web, sau đó gửi thư mời tham gia cùng với đề tài. Hoặc thông báo trên các phương tiện truyền thông về nhu cầu phát triển web của DN. Tùy theo quy mô của website mà DN có thể lựa chọn hình thức thích hợp như tổ chức thi thiết kế giao diện, giải pháp... sau đó nhờ chuyên gia tư vấn thẩm định (Website hochiminhcity.gov.vn đã tổ chức thi thiết kế giao diện).

Phân tích yêu cầu

Phân tích yêu cầu trong phát triển web đóng một vai trò quan trọng, vì nó đảm bảo đúng điều DN cần và đúng vấn đề để nhà phát triển xây dựng. Cụ thể hơn giai đoạn phân tích giúp DN đạt được những mục tiêu như sau:

- Hệ thống lại các mục tiêu ở mức chi tiết: Một bản thiết kế phải dựa trên bản phân tích các yêu cầu đầy đủ, có nghĩa là DN sẽ liệt kê ra những đòi hỏi nhỏ nhất của từng chức năng một trong hệ thống. VD: chức năng đăng nhập vào hệ thống, DN cần phải xác định cụ thể những ai có quyền đăng nhặp vào hệ thống với mức độ kiểm soát hệ thống ra sao.

- Ước lượng và giúp giảm chi phí của giải pháp: một phân tích càng gần với nhu cầu thực tế thì DN sẽ không phải đầu tư rời rạc, thiếu tập trung.

- Sắp xếp lại chức năng để thiết kế: khi được DN mô tả về các yêu cầu của mình, nhà phát triển sẽ phân lớp các yêu cầu đó theo những thành phần liên quan về mặt kỹ thuật với nhau, nghĩa là một số yêu cầu của DN đặt ra, vị trí DN muốn... có thể chuyển sang vị trí khác khi thiết kế.

Để phân tích chức năng của website được đầy đủ, chính xác và không bị trùng lắp, DN nên liệt kê chức năng theo độ ưu tiên và tập trung từ cao xuống thấp và thảo luận cùng nhà phát triển. Chính các nhà phát triển sẽ phân biệt đâu là một chức năng và đâu là một trạng thái khác của một chức năng.

- Phân tích tính tiện dụng của web: Những thông tin cần thiết nên xuất hiện ở vị trí trung tâm, tiện lợi, tránh trượt (Scroll) lên xuống hay qua lại mới thấy.

- Phân tích về giao diện, tiện ích:Một giao diện web được cấu thành từ mã lệnh ngôn ngữ web, hình ảnh, âm thanh, hoạt hình và video. Một giao diện web đẹp, lạ mắt sẽ chiếm được cảm tình của người truy cập.

- Phân tích công nghệ nền và sự tiến hóa của nó: Công nghệ ảnh hưởng nhiều đến chất lượng của dự án, trong giai đoạn này vai trò tư vấn của người phát triển thể hiện rất rõ. Họ có thể cung cấp cho DN rất chi tiết về khía cạnh kỹ thuật của giải pháp, cũng như những dự án mà họ đã thành công ở các DN khác.

Trong bài đầu tiên chúng tôi có đề cập đến 2 xu hướng chính trong phát triển web hiện nay, một theo trường phái nguồn mở, một theo nguồn đóng. Sự chọn lựa một trong 2 công nghệ tùy thuộc rất nhiều về quan điểm của DN.

Yêu cầu phần cứng để chạy web: trong phạm vi phân tích phần cứng hỗ trợ công nghệ nền, DN cần quan tâm đến:

(1) cấu hình phần cứng để công nghệ chạy nhanh nhất, ổn định nhất;

(2) hệ điều hành chạy trên phần cứng có hỗ trợ công nghệ nền không?

Cần lưu ý: ASP/ASP.NET chạy tốt nhất trên hệ điều hành (HĐH) windows server 2003 mặc dù có thể chạy trên HĐH Linux thông qua một phần mềm trung gian. Trong khi đó PHP/MySQL lại có thể chạy tốt trên cả Windows và Linux. Cấu hình để chạy Linux có phần "bình dân" hơn cấu hình phần cứng để chạy windows.

- Mã nguồn chương trình: Là toàn bộ tập tin, CSDL, hình ảnh.. tạo nên website của DN. Trong dự án web có 2 chọn lựa là DN giữ mã nguồn hoặc không, để có mã nguồn DN phải trả thêm một phần chi phí. Nếu DN có hướng đầu tư lâu dài cho website thì tốt nhất là chọn phương án có mã nguồn (xem bảng đánh giá) và cần thỏa thuận với nhà phát triển về một số quy tắc để khai thác tốt phần này (xem mục quy ước thỏa thuận phần "Thiết kế")

Thiết kế web

Bảng thiết kế là một tài liệu chỉ ra từng bước, từng thành phần từ CSDL, công nghệ cho đến những thuật toán sử dụng trong giải pháp.

Đối với nhà phát triển, bản thiết kế như một bảng chỉ đường giúp họ từng bước tạo ra một website theo yêu cầu của DN. Trong khi đó, vai trò của bản thiết kế đối với DN tương tự một danh sách các công việc thực hiện. Do đặc thù phần mềm, cụ thể là website nếu chưa hoạt động, DN chưa thể nắm rõ chất lượng sản phẩm như thế nào.

Mối liên hệ giữa bảng thiết kế và thi công giải pháp:

Tài liệu thiết kế phải đảm bảo hoàn toàn các yêu cầu đã phân tích và thỏa thuận:

- Tài liệu thiết kế đúng, đầy đủ sẽ giúp cho các lập trình viên làm đúng những yêu cầu của DN với nhà phân tích, do đó sản phẩm làm ra càng đúng với mục tiêu của DN hơn.

- Chương trình chạy đúng kết quả, không bị lỗi: đúng kết quả ở đây có nhiều ý nghĩa khác nhau, có thể đúng kết quả thống kê, đúng kết quả mà người dùng yêu cầu website thực hiện. Để đánh giá tiêu chí này, DN cần kết hợp với nhà phát triển trong quá trình triển khai, vì trong nhiều trường hợp, dữ liệu của DN khác với dữ liệu mà bộ phận test của nhà phát triển dùng để kiểm tra.

- Website dễ dùng với tất cả mọi người: tính dễ dùng, tiện lợi không chỉ dừng lại ở yêu cầu của người dùng DN mà còn thể hiện ở phía nhà phát triển. Do hạn chế về chuyên môn nên DN sẽ không thể chỉ ra hết tính tiện lợi trên toàn hệ thống nên nhà phát triển sẽ thay thế DN bổ sung những tiện ích khi phát triển.

- Website chạy ổn định, hiệu quả: Điều đó không chỉ phản ánh chất lượng của giải pháp mà còn làm hài lòng người truy cập vào web của DN. Một website người dùng có thể truy cập dễ dàng vào lúc cao điểm là tiêu chí rất cụ thể để đánh giá một website hiệu quả theo quan điểm người dùng cuối.

- Hệ thống có khả năng mở rộng, linh hoạt: Giúp DN tự bổ sung những thành phần mới khi có nhu cầu.

- Bảo mật: vấn đề bảo mật ở đây là nhà phát triển phải tránh được các lỗi mà tin tặc có thể lợi dụng để truy cập vào web, kiểm soát toàn bộ website, cũng như những lỗi phát hiện sau này do chương trình gây ra.

Lời kết

Có thể thấy giai đoạn từ lúc hình thành ý tưởng, cụ thể những điều DN yêu cầu cho đến lúc nhà phát triển thực hiện là một giai đoạn mất nhiều thời gian, quản lý rất nhiều vấn đề liên quan với nhau và càng khó khi chỉ có một mình DN để chỉ ra những mối quan hệ đúng đắn trong các yêu cầu của mình.

Sự hợp tác từ nhiều nguồn khác nhau như đối tác, nhà tư vấn, nhà phát triển sẽ giúp DN dễ dàng vượt qua nhiều khó khăn hơn, nhưng có một khó khăn thật kín đáo mà DN cần nhận ra để mình đừng vướng phải: muốn quá nhiều thứ trên trang web của mình trong lần đầu phát triển.

Hải Phạm