Giá RAM tăng gấp đôi: Nguyên nhân và cách “sống sót” giữa đại nạn RAM-pocalypse

RAM vốn chẳng phải là linh kiện hào nhoáng nhất trong máy tính, nhưng nếu thiếu nó — hoặc nó không đủ nhanh — toàn bộ hệ thống của bạn sẽ bị kìm hãm. Dù là máy tính bàn, laptop hay server, tất cả đều cần RAM. Thế nên khi giá bộ nhớ bất ngờ tăng vọt, tác động của nó lan rộng hơn nhiều so với chỉ giới hạn trong thế giới game thủ. Và hiện tại, đúng vậy — giá RAM đang leo thang chóng mặt.

Có một thuật ngữ gọi hiện tượng này là “RAM-pocalypse”, hay “đại nạn bộ nhớ”. Nghe có vẻ nghiêm trọng, nhưng thực tế thì mọi thứ vẫn chưa đến mức bi kịch. Để hiểu chuyện gì đang xảy ra và nó ảnh hưởng thế nào đến người dùng, cần nhìn lại gốc rễ vấn đề.

Giá RAM lại “nổ tung” lần nữa

Một phần lý do khiến cú tăng giá lần này trở nên sốc là vì suốt vài năm qua, RAM vốn khá rẻ. Người dùng đã quen với việc “nhét” thêm bộ nhớ tùy thích mà không cần đắn đo chi phí.
Tuy nhiên, kể từ giữa năm 2024, giá RAM DDR5 đã tăng gấp đôi, thậm chí nhanh hơn cả giá vàng (theo Tom’s Hardware). Không chỉ RAM, mà cả bộ nhớ flash trong SSD cũng đang chịu áp lực tăng giá tương tự.

Khi các nhà sản xuất thiết bị gốc (OEM) đua nhau giành nguồn cung, giá cả bị đẩy lên cao ngất ngưởng. Theo TrendForce, thị trường đang chứng kiến một “cuộc chiến ngầm” giành từng lô hàng bộ nhớ.

Từ dư thừa đến khan hiếm – cú cua cực gắt của thị trường

Trước đây, RAM rẻ đơn giản vì cung vượt cầu. Các nhà máy dư công suất, buộc phải bán rẻ để duy trì hoạt động. Nhưng đến nay, nguồn cung cạn dần trong khi nhu cầu tăng mạnh, đặc biệt là từ các trung tâm dữ liệu.

Thậm chí, giới phân tích dự đoán rằng năm 2026 có thể xảy ra khủng hoảng thiếu DRAM toàn cầu, vì dù giá có tăng nữa thì cũng không thể sản xuất chip mới ngay lập tức — việc mở rộng dây chuyền cần nhiều năm.

AI đang “nuốt chửng” nguồn cung bộ nhớ

Không khó để đoán thủ phạm chính: trí tuệ nhân tạo. Các trung tâm dữ liệu AI đang tiêu thụ khối lượng khổng lồ GPU, CPU, RAM và SSD. Dù họ không dùng cùng loại RAM với người dùng phổ thông, nhưng công suất sản xuất bị chuyển hướng sang phục vụ mảng doanh nghiệp, nơi lợi nhuận cao hơn.

Kết quả là RAM cho người dùng cá nhân bị thu hẹp đáng kể, đẩy giá bán lẻ tăng phi mã.

Bên cạnh cơn khát AI, thị trường RAM còn đang trong giai đoạn chuyển tiếp từ DDR4 sang DDR5 — và quá trình này diễn ra chậm hơn dự kiến. DDR5 phức tạp và tốn kém hơn để sản xuất, trong khi phần lớn người dùng vẫn thấy DDR4 là quá đủ.

Do vậy, ngay cả trước khi giá tăng, DDR5 vốn đã đắt, và sản lượng vẫn chưa kịp mở rộng. Mặt khác, DDR4 cũng bắt đầu tăng giá vì các nhà máy đang dần ngừng sản xuất. Điều này khiến người dùng khó “trú ẩn” ở lựa chọn cũ.

Tuy nhiên, vẫn còn khoảng cách giá giữa DDR4 và DDR5, nên nếu bạn đang dùng nền tảng DDR4, vẫn có thể tận dụng tốt trong giai đoạn này.

Cách “sống sót” giữa đại nạn giá RAM

Không có cách nói nhẹ nhàng nào đâu — đây là thời điểm tệ để cần mua RAM. Và tình hình có thể kéo dài vài năm cho đến khi nhu cầu từ AI giảm hoặc các nhà máy mở rộng đủ công suất.

Nhưng đừng hoảng loạn mua hàng.

Chính việc mọi người ồ ạt tích trữ RAM vì sợ “cháy hàng” mới khiến giá dao động mạnh — chẳng khác nào cảnh mua vét giấy vệ sinh hồi đại dịch. Nếu không thật sự cần nâng cấp ngay, hãy kiên nhẫn chờ giá hạ nhiệt.

Nếu đang dùng hệ thống DDR4, bạn vẫn ổn. Với hầu hết người dùng phổ thông, 32GB RAM vẫn dư sức cho công việc và giải trí trong vài năm tới.

Trường hợp bắt buộc phải mua RAM mới, hãy:

• Theo dõi các chương trình giảm giá hoặc combo linh kiện.
• Nếu đang dựng PC, chọn bo mạch có 4 khe RAM và chỉ lắp 2 thanh trước, để dễ nâng cấp sau này.

Thời điểm “vàng” để mua RAM đã qua hơn một năm, và chúng ta không có cỗ máy thời gian. Vì vậy, cách tốt nhất là sống tiết kiệm bộ nhớ: dọn dẹp các ứng dụng ngốn RAM, giảm thiết lập trong game, hoặc tối ưu trình duyệt.

Tin tốt là: phần lớn người dùng đã có đủ RAM cho nhu cầu thực tế. Chỉ cần kiên nhẫn vượt qua “bão RAM-pocalypse”, rồi mọi thứ sẽ trở lại cân bằng.