Facebook có thực sự đáng giá 50 tỷ USD?

Facebook vừa được định giá 50 tỷ USD sau khi được ngân hàng đầu tư Goldman Sachs của Mỹ và tập đoàn Digital Sky Technologies của Nga rót thêm 500 triệu USD. Liệu quả bóng có đang được bơm quá căng?

>>> Goldman Sachs đầu tư 500 triệu USD vào Facebook
>>> Mạng xã hội Facebook được định giá 50 tỷ USD

Mặc dù đang “phất”, nhưng liệu giá trị của Facebook có thực sự đạt tới con số 50 tỷ USD?

Với mức giá mới này, Facebook qua mặt những đối thủ nặng ký là eBay và Yahoo! cũng như tập đoàn truyền thông Time Warner. 50 tỷ USD là con số mà bất kỳ "đại gia" Internet nào cũng đều thèm muốn. Nhưng Facebook có thực sự trị giá 50 tỷ USD hay chỉ giống như quả bóng đang được bơm căng trong “cơn sốt” mang tên Facebook của trào lưu mạng xã hội đang lên? Tạp chí TIME đưa ra những bình luận của mình quanh vấn đề này.

Số tiền khổng lồ trị giá 50 tỷ USD được định giá dành cho Facebook là từ một nhóm các nhà đầu tư, trong đó có ngân hàng Goldman Sachs. Họ đã bỏ ra khoảng 1,5 tỷ USD vào mạng xã hội lớn nhất này. Blog tài chính Dealbook của tờ New York Times cho rằng khoản đầu tư này đã góp phần định giá tài sản của Facebook là ở vào mức 50 tỷ USD, nhưng không đưa ra được nhiều thông tin xác thực hơn. Theo cách tính toán thông thường, 1,5 tỷ USD của công ty Goldman & Co. mua được khoảng 3% số lượng cổ phiếu của Facebook. Thương vụ với Goldman đã tạo cho Facebook mức giá trị vốn hóa cao gần gấp đôi so với mức 27 tỷ USD mà Google đạt được khi “gã khổng lồ” tìm kiếm này phát hành cổ phiếu ra công chúng lần đầu (IPO) vào tháng 8/2004. Khoảng 6 tháng sau IPO, Google mới đạt giá trị vốn hóa 50 tỷ USD.

Trong khi đó, cổ phiếu của Facebook lại chưa được chính thức niêm yết trên thị trường, mà mọi giao dịch đều dựa trên thị trường cá nhân. Những giao dịch cổ phiếu này gần đây chỉ cho thấy Facebook đang có giá trị chỉ vào khoảng trên 42 tỷ USD. Mặc dù vậy, con số này cũng chưa có cơ sở để kiểm chứng. Nhìn xa hơn thì vào tháng 9/2010, giá trị của Facebook vẫn chỉ trong khoảng 23-33 tỷ.

Cũng có thể làm một so sánh khác. Với 50 tỷ USD, giá trị vốn hóa của Facebook tương đương với thu nhập của nền kinh tế nước CH Dominic trong 1 năm. Công ty Gap cũng chỉ có mức vốn giá trị trên thị trường là 13 tỷ USD. Giá trị vốn thị trường của hãng McDonald cũng chỉ vào khoảng 83 tỷ USD.

Tờ New York Times từng thông báo Facebook đã thu về doanh số 2 tỷ USD trong năm 2010. TIME cũng từng đưa tin, với danh hiệu Nhân vật của năm 2010 dành cho ông chủ Mark Zuckerberg, Facebook đã thu về số lợi nhuận khoảng từ 1,1 tỷ đến 2 tỷ USD. Cứ cho rằng Facebook đã kiếm được 2 tỷ USD trong năm vừa rồi, cộng với khoản đầu tư thêm từ Goldman & Co. nữa, vậy đã đủ để khiến chỉ số giá trên doanh thu mỗi cổ phiếu của Facebook lên mức 25? Nên nhớ, trong khi đó, chỉ số này của Apple mới đang ở mức 4,5, còn Google là xấp xỉ 7.

Không phải Facebook không đáng có giá trị cổ phiếu cao hơn Apple hay Google. Nhưng những đại gia công nghệ như Apple và Google đều có lãi suất (số chênh lệch giữa giá vốn và giá bán) rất cao. Hiện tại, Google có số lãi suất là 29%. Vậy mà giá trị bán của Facebook hiện cao hơn Google đến hơn 3 lần? Điều này nghe không mấy hợp lý. Đâu là cách Facebook kiếm tiền trên Internet? Và bằng cách nào họ có thể kiếm được nhiều như thế? Dường như việc làm điều này trong một thời gian ngắn là không thể?

Thêm vào đó, cũng không khó hiểu tại sao Goldman lại có vẻ như đang đầu tư quá mức vào Facebook. Bởi Facebook đang có dự tính sẽ phát hành IPO của họ vào năm 2012. Cổ phiếu IPO này sẽ mang lại hàng trăm triệu USD tiền lệ phí cho các ngân hàng đầu tư đón nhận nó. Goldman đã dốc 450 triệu tiền túi của họ vào Facebook với hy vọng trở thành một ngân hàng đầu tư cho cổ phiếu IPO của Facebook trong thời gian tới. Một số ngân hàng khác cũng đang làm tương tự như vậy. Động tác này cũng là một cách để buộc Facebook phải tiến hành nhanh hơn việc IPO.

Có thể thấy một xu hướng hiện tại là sự phát triển của mạng xã hội. Và có vẻ như, đa số các công ty hoạt động trong thị trường này giống như những quả bóng đang được thổi phồng lên. Facebook không phải là công ty duy nhất như vậy. Gần đây, Google đang có ý định mua lại mạng xã hội Groupon với cái giá 6 tỷ USD, giá hời cho một công ty mới tồn tại chưa đến 2 năm, và hoạt động giống với hàng tá các công ty nhỏ lẻ khác. Nhưng thật bất ngờ, ông chủ của Groupon đã từ chối lời đề nghị của Google vì cho rằng họ đáng giá nhiều hơn thế.

Một ảo tưởng khác cũng xảy đến với OpenTable, một website vừa có giá trị cổ phiếu tăng lên 200%, mặc dù họ cũng chẳng có mấy người sử dụng nhòm ngó, và Seeking Alpha từng phân tích đó là một sự kỳ vọng không đáng của OpenTable.

Tom Hoenig, Chủ tịch Kansas City Fed, từng nhắc nhở Ben Bernanke - Chủ tịch Cục dự trữ Liên bang Mỹ về việc tỉ lệ đầu tư thấp được giữ trong một thời gian dài. Ông này tin rằng điều này chắc chắn sẽ dẫn đến ảo tưởng trong việc đầu tư, khiến thị trường đầu tư như những quả bóng đang bị bơm căng.