Facebook có bị nâng giá quá mức?

Ngày 1-2 là ngày mạng xã hội hàng đầu thế giới Facebook dự kiến nộp hồ sơ đăng ký phát hành cổ phiếu ra công chúng lần đầu (IPO). Facebook sẽ chào bán 10% giá trị công ty lấy 10 tỉ USD.

Nhân viên Facebook làm việc tại trụ sở ở Menlo Park, California (Mỹ) ngày 11-1 - Ảnh: Reuters

Theo báo Wall Street Journal (WSJ), giá trị thị trường của Facebook bằng cách này sẽ lên đến 100 tỉ USD. Liệu mạng xã hội Facebook có thật sự xứng đáng với giá “khủng” như vậy không? Trang CBS News dẫn lời các nhà phân tích nhận định có ba trụ cột tạo nên thành công của Facebook, khiến đợt IPO lần này có giá hơn nhiều so với lần IPO của Google vào ngày 19-8-2004. Và Facebook cũng đắt giá hơn bất kỳ một công ty Internet nào khác trong lịch sử kinh doanh Mỹ.

Ba yếu tố chủ chốt

Thứ nhất là phạm vi hoạt động. Facebook hiện có hơn 800 triệu người sử dụng, và sẽ cán mốc hơn 1 tỉ người vào tháng 8-2012, tương đương 1/7 dân số toàn thế giới. Facebook khẳng định đa số người dùng đều truy cập mỗi ngày, thể hiện sự kết nối của đông đảo thành viên. Trung bình số lượng bạn bè trong mỗi tài khoản là 130 người. Google (không phải Google+) đã cán mốc 1 tỉ thành viên vào năm 2011, nhưng đối tượng người dùng rất khác. Thành viên Google sử dụng nhiều dịch vụ nhưng không mang tính kết nối như trên Facebook.

Thứ hai là thời gian “cư ngụ”. Đây chính là điểm mạnh của Facebook. Theo nghiên cứu của Hãng Nielsen, trung bình một người Mỹ dành 7 giờ 45 phút mỗi tháng trên Facebook. Ngay cả YouTube và Google cũng bị bỏ xa bởi người dùng chỉ dành cho hai trang này mỗi tháng hai giờ. Facebook hoạt động như một điểm đến. Ngày càng nhiều người tìm đến Facebook và dừng lại ở Facebook.

Thứ ba là giữ người. Sau tám năm xuất hiện, người dùng Facebook không chán trang mạng này như từng có cảm giác với Friendster và MySpace. Facebook đang ngày càng bành trướng về mặt dân số. Tăng trưởng ở nhóm trẻ giảm do bão hòa, nhưng tăng trưởng trong những người trên 50 tuổi lại mạnh. Các thành viên trong gia đình cũng bắt đầu kết nối với nhau nhiều hơn. Facebook đã thành công trong việc khiến người dùng kết nối với nhau, mà mỗi thành viên như một con mồi để câu con mồi khác cắn vào.

Tuy nhiên, thực tế sau các đợt IPO của LinkedIn, Groupon và Zynga, thị trường thường giảm hẳn sự phấn khích khiến người ta cho rằng web 2.0 đang bị đặt giá quá mức, cũng tương tự như web 1.0 vào cuối những năm 1990. Các nhà phân tích cho rằng Facebook buộc phải vận động mạnh mẽ, nếu không sẽ như MySpace nhanh chóng nguội lạnh. Nếu Facebook có giá ít hơn 75 tỉ USD, đây sẽ là một bước lùi.

Thách thức

Không ai biết chắc Facebook có mãi mãi ở vị trí mạnh như hiện nay hay không. Theo WSJ, Công ty nghiên cứu eMarketer dự báo vào tháng 9-2011 doanh thu quảng cáo của Facebook sẽ tăng gấp đôi năm 2011, lên 3,8 tỉ USD và tăng thêm 52% nữa, lên 5,78 tỉ USD vào năm 2012.Tăng trưởng của Facebook lấy đi thị phần của Google và Yahoo!. Nhưng Google có đủ thế, lực và tài nguyên để chạy đua đường trường và cuối cùng có thể vượt Facebook. Ngoài ra, luật riêng tư sẽ bị thắt chặt hơn và có thể làm chậm lại quá trình phát triển của Facebook.

Nhà phân tích Douglas Rushkoff cho rằng tiền của cổ đông sẽ ảnh hưởng tới các hoạt động của công ty và sẽ không còn chuyện nhân viên có 20% thời gian làm việc để làm bất kỳ những gì mình muốn. Trở thành CEO của Facebook mới sẽ khó để Zuckerberg theo đuổi sự tự do, thích thú và hứng khởi như khi khởi động giấc mơ từ hồi đại học.

Có thể sẽ khó nếu tỉ phú trẻ Mark Zuckerberg và cộng sự mất dần sự kiểm soát sau đợt IPO.

Hiện Mark Zuckerberg sở hữu 24% cổ phiếu của công ty. Công ty đầu tư vốn ở Palo Alto Accel Partners sở hữu 15% cổ phiếu từ khi Facebook mới có giá 98 triệu USD và hiện vẫn là nhà đầu tư bên ngoài lớn nhất. Bạn học của nhà sáng lập Dustin Moskovitz, chuyên viên công nghệ chính của Facebook, sở hữu 6% cổ phiếu.