Sự thật động trời sau vụ IPO lịch sử của Facebook

Cổ phiếu Facebook đã tụt giá không phanh kể từ sau giây phút IPO hoành tráng. Sau IPO, không ít “người của Facebook” trở thành triệu phú, tỷ phú, nhưng cũng không ít nhà đầu tư cá nhân phải cay đắng chịu thua lỗ.

Đầu tiên, cổ phiếu Facebook được định giá ở mức 38 USD/cổ phiếu, và ngay trong ngày IPO, công ty đã bán ra số lượng cổ phiếu lớn trị giá 16 tỷ USD. Giá cổ phiếu Facebook vẫn ở mức 38 USD nhưng đã khép lại với mức giá 31 USD vào ngày thứ Ba (22/5), giảm 18%. Với 900 triệu người dùng, Facebook hiện là mạng xã hội lớn nhất thế giới, và rất nhiều người đã kỳ vọng sẽ “hời to” khi mua cổ phiếu Facebook. Có cái gì đó sai đã xảy ra với việc Facebook IPO?

Trang Business Insider vừa xuất bản bài viết với thông tin “độc quyền” về những tiết lộ “bom tấn” đằng sau vụ việc IPO của Facebook. Các nhà phân tích đã cắt giảm dự đoán của họ về công ty – đây là một hành động tiêu cực và bất thường. Business Insider tiết lộ lý do cắt giảm này là “các nhà phân tích cắt giảm dự đoán vì một lãnh đạo của Facebook biết rõ tình hình kinh doanh của công ty yếu kém đã nói họ làm như vậy”.

Nói cách khác, Facebook đã công bố trước rằng kết quả kinh doanh quý II của công ty sẽ không đạt dự đoán của các nhà phân tích, thậm chí là kém xa. Tuy nhiên, hãng chỉ nói với một số nhà đầu tư tổ chức (institutional investor), chứ không nói với các nhà đầu tư nhỏ, với công chúng.

Việc giấu diếm thông tin có chọn lọc như thế này là không công bằng với các nhà đầu tư đã mua cổ phiếu Facebook tại sự kiện IPO (hay tại bất cứ thời điểm nào) mà họ không biết về điều đó. Tệ hơn, đó là một sự vi phạm luật chứng khoán.

Vấn đề còn tệ hại hơn khi hãng tin Reuters cho biết các nhà phân tích của những hãng bảo hiểm hàng đầu của Facebook – là Morgan Stanley, Goldman Sachs, và JP Morgan – đã giấu cả những ước tính lợi nhuận của họ về Facebook trong quá trình công ty chuẩn bị IPO. Phóng viên Business Insider, người đã theo dõi và nghiên cứu về các sự kiện IPO của các hãng công nghệ trong gần 20 năm, bình luận rằng đây là điều thực sự bất bình thường, “không không muốn nói là chưa từng xảy ra”.

Hiện nay, Uỷ ban Chứng khoán Mỹ (SEC) và cơ quan chứng khoán độc lập lớn nhất của Mỹ FINRA dường như đã biết được những “sự thật bom tấn” này, Reuters đưa tin họ đang tiến hành điều tra những gì đã xảy ra. Chủ tịch FINRA, ông Richard Ketchum đang xem xét liệu Morgan Stanley và Facebook có chia sẻ những thông tin bất lợi với các khách hàng tổ chức, mà không nói điều đó ra với công chúng hay không. Hiện tại, Facebook từ chối bình luận. Còn Morgan Stanley cũng không trả lời điện thoại hay email về vấn đề này.

Theo phân tích của các báo chí danh tiếng như The New York Times, Huff. Post, Reuters, The Wall Street Journal, những “thủ phạm” sau có thể phải chịu trách nhiệm cho việc cổ phiếu Facebook bị đánh giá “cao ngất trời” nâng giá trị công ty lên hơn 100 tỷ USD, và cả những nỗi lo lắng mất ăn mất ngủ của các nhà đầu tư xoay quanh việc IPO của Facebook.

1. Morgan Stanley

Ngân hàng đầu tư này chịu trách nhiệm về sự kiện IPO của Facebook, và họ đang bị chỉ trích gay gắt về việc định giá Facebook ở mức cổ phiếu 38 USD. Ngân hàng này đã ra quyết định giá cổ phiếu 38 USD “với rất ít tham vấn từ các hãng bảo hiểm khác”.

2. Nasdaq

Cũng như Morgan Stanley, Nasdaq bị cho là đã “đổ thêm dầu vào lửa” cho sự kiện IPO hoành tráng, rực rỡ nhất lịch sử của Facebook. Sự kiện IPO của Facebook hôm 18/5 vừa qua đã diễn ra chậm hơn nửa giờ do những sai sót nào đó trong kỹ thuật, khiến không ít nhà đầu tư “thót tim” và giận dữ. Chính CEO của Nasdaq đã thừa nhận “rõ ràng chúng tôi có lỗi trong việc Facebook niêm yết cổ phiếu”.

3. Facebook

Mạng xã hội này đã mang lại cho các nhà đầu tư nhiều nỗi lo lắng phập phồng hàng tuần trước khi chính thức diễn ra IPO. Đại gia xe hơi General Motors đã cắt quảng cáo của họ trên Facebook trước những phàn nàn cho rằng quảng cáo không giúp tăng doanh số, làm dấy lên những mối quan ngại rằng mô hình kinh doanh của Facebook không bền vững. Ngoài ra, các nhà phân tích lại nói rằng Facebook đang chuẩn bị tiến vào lãnh địa smartphone – smartphone được cho sẽ là nền tảng chính của mạng xã hội trong tương lai. Các nhà đầu tư quan tâm đến nhất cử nhất động của Facebook vì họ đang nghiên cứu có nên mua cổ phiếu Facebook hay không. Những thông tin “động trời” trên khiến không ít người lo ngại, phấp phỏng

4. Các cổ đông “khát tiền” của Facebook

Giờ đây cổ phiếu Facebook đang đà đi xuống. Rõ ràng CEO Mark Zuckerberg và những “nội bộ khác” – như các nhà sáng lập công ty, nhân viên và những hãng đầu tư mạo hiểm – đã kiếm bộn tiền sau sự kiện IPO. Những cổ đông này đẩy giá cổ phiếu lên cao, khuyến khích, cổ vũ các nhà đầu tư bình thường mua cổ phiếu ở mức giá thổi phồng. Điều này có thể dẫn đến tiền lệ bất lợi cho những sự kiện IPO trong tương lai. Bởi nếu hầu như tất cả phần thưởng “ngon ăn” đều nằm vào túi những người trên, thì các nhà đầu tư bình thường sẽ ngần ngại tham gia cuộc chơi.

5. Và tất cả

Thị trường chứng khoán có “rất nhiều thứ sai sót” với sự kiện IPO của Facebook, The Huffington Post viết. Chính các nhà phân tích và giới truyền thông cũng cần phải xem lại mình. Tại sao lại có một hệ thống được xây dựng mà chỉ những người nội bộ mới hưởng lợi, còn các nhà đầu tư lẻ phải “lãnh đủ”? Toàn bộ “trò chơi đố chữ” này có thể dấy lên làn sóng giận dữ, căm ghét và mất niềm tin vào Wall Street.