Đã đến lúc nói lời chia tay thực sự với Windows XP!

Sau 17 năm, những hỗ trợ cho biến thể Windows XP cuối cùng cũng đã được ấn định ngày kết thúc.

Cụ thể hơn, hỗ trợ mở rộng cho Windows Embedded POSReady 2009 - phiên bản Windows được hỗ trợ cuối cùng dựa trên nền tảng Windows XP huyền thoại - đã kết thúc vào ngày 9 tháng 4 năm 2019, đánh dấu sự “chia ly” có lẽ là không ngày tái ngộ giữa Microsoft với dòng sản phẩm Windows NT 5.1 sau đúng 17 năm, 7 tháng và 16 ngày. Trong số các phiên bản thuộc Windows NT 5.1, Windows XP có lẽ là cái tên tồn tại trên thị trường lâu nhất từ trước đến nay, hơn 17 năm, một kỷ lục khó có thể bị đánh bại, đủ để cho thấy sự tuyệt vời của nền tảng hệ điều hành này cũng như những tình cảm mà người dùng dành cho nó.

• Microsoft đang thiết kế lại Windows 10 Update, nâng cao trải nghiệm người dùng

Trên thực tế, các biến thể khác của Windows XP được thiết kế dành cho doanh nghiệp cũng đã kết thúc hỗ trợ hồi đầu năm nay, trong đó nổi bật là Windows Embedded Standard 2009 đã “trút hơi thở cuối cùng” vào ngày 8 tháng 1 năm 2019. Ngoài ra, một vài biến thể nổi tiếng một thời khác như Windows Embedded for Point of Service SP3 và XP Embedded SP3 cũng đã hết hạn hỗ trợ vào năm 2016, trong khi hỗ trợ cho Windows XP Home và Professional SP3 thậm chí còn kết thúc sớm hơn, 5 năm trước, vào ngày 8 tháng 4 năm 2014.

Tuy Windows XP đã chính thức hết hạn hỗ trợ 5 năm trước, thế nhưng sự tồn tại của POSReady 2009 vẫn cho phép người dùng nhận được các bản cập nhật bảo mật trên Windows XP Home và Professional SP3 thông qua việc sử dụng hack registry. Microsoft đương nhiên không vui vẻ gì khi người dùng thực hiện việc này, nói rằng họ "sẽ không thể bảo vệ an toàn tuyệt đối cho khách hàng sử dụng Windows XP", mặc dù rõ ràng là gã khổng lồ phần mềm này cũng đã không đưa ra mất cứ nỗ lực nào trong việc ngăn người dùng sử dụng bản hack như vậy. Do đó, khi POSReady kết thúc hỗ trợ, dòng chảy của các cập nhật bảo mật này cũng sẽ chấm dứt, đồng nghĩa với việc “ông già” 17 năm tuổi Windows XP sẽ không còn nhận được các bản cập nhật bổ sung và dần đi vào dĩ vãng.

• Microsoft chính thức tung ra Visual Studio 2019 cho Windows và Mac với nhiều tính năng mới, mời tải về và trải nghiệm

Thực ra công bằng mà nói thì “cái chết” của Windows XP nên được chào đón tại thời điểm hiện tại, cây bút Jason Perlow đã tuyên bố vào năm 2017 rằng "nếu vẫn đang sử dụng Windows XP, bạn đang tự đặt mình vào hình huống nguy hiểm trước các vụ tấn công mạng, mã độc". Trong một động thái liên quan, Bộ Quốc phòng Úc cũng đã hoàn tất việc “di dời” những hệ thống máy tính chạy Windows XP cuối cùng do chúng không đảm bảo được những yêu cầu về bảo mật nói chung.

Windows XP và những quyết định “chuyển nhà”

Vào tháng 1 năm 2014, Tech Pro Research đã tiến hành một cuộc khảo sát với các thành viên của trang tin công nghệ nổi tiếng TechRepublic về kế hoạch di chuyển từ Windows XP sang các nền tảng khác của họ. Kết quả cho thấy có đến 37% số người được hỏi cho biết họ vẫn có ý định tiếp tục sử dụng Windows XP.

Trong số 37% này, lại có 40% nêu lý do rằng “Windows XP của họ vẫn đang hoạt động tốt, đáp ứng được nhu cầu, do đó không cần thay đổi”, trong khi số còn lại cho biết nhiều phần mềm quan trọng mà họ sử dụng hàng ngày hoạt động ổn định hơn với Windows XP nên “sự thay đổi” là không cần thiết. Được biết đây cũng là câu trả lời mà đa số những người “nặng tình” với Windows XP thường đưa ra.

Bên cạnh đó, trong các tổ chức dự định ở lại với Windows XP, 42% số người được hỏi cho rằng rủi ro về bảo mật và phần mềm độc hại là mối quan tâm chính của họ, với 29% lo ngại về việc thiếu các bản vá hoặc cập nhật liên tục từ Microsoft. Trước đây Microsoft đã từng đưa ra một quyết định khá bất ngờ trong việc vá các hệ thống Windows XP chống lại mã độc tống tiền WannaCry, triển khai bản cập nhật được tạo cho Embedded Standard và POSReady 2009, mặc dù 98% nạn nhân của WannaCry đang sử dụng Windows 7 vào thời điểm đó.

Đáng chú ý, 11% số người được hỏi trong cuộc khảo sát đã cho biết rằng họ sẽ chuyển sang sử dụng Linux thay vì Windows 7 hay 10, trong khi trường hợp tương tự với Mac OS X là 1%.

• Vượt mặt Windows 7, Windows 10 trở thành hệ điều hành được sử dụng phổ biến nhất trên thế giới

Bạn nên chuyển sang sử dụng hệ điều hành nào ở thời điểm hiện tại?

Microsoft chắc chắn sẽ “ủng hộ 2 tay” nếu người dùng Windows XP nâng cấp một mạch lên Windows 10, mặc dù việc thử nâng cấp tại chỗ từ XP lên Windows 10 có lẽ là một ý tưởng khá tồi ở thời điểm hiện tại (và việc nâng cấp từ POSReady 2009 lên phiên bản Windows dành cho người tiêu dùng hoàn toàn không được hỗ trợ).

Trong trường hợp hệ thống của bạn không được kết nối với Internet, có thể tiếp tục vận hành hệ thống với Windows XP mà không cần hỗ trợ. Thế nhưng trong tình huống này, điều quan trọng là bạn phải vô cùng cảnh giác với bất kỳ thiết bị nào được kết nối với hệ thống, đặc biệt là các ổ USB, nếu muốn giữ an toàn cho hệ thống của mình.

Không rõ khi nào các dịch vụ Windows Update cho POSReady 2009 sẽ bị hủy kích hoạt, trong khi những sự cố nhỏ như chứng chỉ hết hạn có thể cản trở khả năng cài đặt bản cập nhật mới. Trên thực tế Windows 2000 vẫn có thể kết nối với Windows Update vào cuối năm 2015, tất nhiên là với một số nỗ lực nhất định. Ngoài ra, có một thông tin mà bạn cũng nên lưu ý, đó là Windows Update sẽ yêu cầu hỗ trợ mã hóa SHA-2 kể từ ngày 16 tháng 7 năm 2019. Tức là để tiếp tục nhận được các bản cập nhật mới, hệ điều hành của bạn phải có hỗ trợ mã hóa SHA-2.

• Nếu muốn nhận thêm bản cập nhật trong tương lai, Windows Server 2008 phải được cài đặt lên phiên bản KB4493730