Chiêm ngưỡng tuyệt tác mới nhất của kính thiên văn Hubble

Kính thiên văn vũ trụ Hubble vừa tiếp tục khiến giới thiên văn học xôn xao khi chụp được một tuyệt tác đầy ma mị về thiên hà xoắn ốc NGC 2008, cách Trái Đất 425 triệu năm ánh sáng thuộc chòm sao Pictor (The Painter’s Easel).

Quan sát kỹ bức ảnh, không khó để nhận thấy các hạt nhân phát sáng ở trung tâm thiên hà, với những cánh sao và bụi vươn ra từ đây, tạo thành các đường vân xoắn ốc tuyệt đẹp. Từ góc độ này, có thể tưởng tượng NGC 2008 như một cơn siêu bão đang quét qua khoảng không gian thăm thẳm, với mắt bão là những ngôi sao khổng lồ đang phát sáng lấp lánh.

Đặc điểm chung của mọi thiên hà xoắn ốc là sự xuất hiện của những “cánh tay” xoắn với kết cấu và kích thước gần như giống hệt nhau vươn ra từ trung tâm thiên hà. Trong trường hợp này, do thiên hà NGC 2008 nằm ở vị trí hơi nghiêng so với tầm nhìn từ Trái Đất, vì vậy các cánh tay xoắn ở dưới cùng của thiên hà mà bạn nhìn thấy trong hình ảnh sẽ ở vị trí gần Trái đất hơn so với những cánh tay phía trên đỉnh. Những cánh tay này được cấu thành từ các đốm sáng rải rác chính là khu vực hình thành sao. Đây là nơi các đám mây khí bị ion hóa do lực hấp dẫn và là cơ sở tạo thành các ngôi sao mới. Khí ion hóa sẽ phản ứng với ánh sáng hồng ngoại của Hubble do nhiệt được tạo ra bởi các ngôi sao bên trong nó, tạo ra những đốm sáng lấp lạnh mà chúng ta nhìn thấy trên hình ảnh.

Có 3 loại thiên hà xoắn ốc khác nhau: Sa, Sb và Sc. Sa là những thiên hà có cánh tay nằm sát với một hạt nhân trung tâm lớn, trong khi các thiên hà Sc có những cánh tay dài và “gầy gò”, lan ra từ một hạt nhân nhỏ hơn. Thiên hà Sb là sự tổng hòa của Sa và Sc.

NGC 2008 là một thiên hà Sc, với phần lõi trung tâm nhỏ hơn và các cách thay xoắn ốc mở rõ ràng. Phần trung tâm thiên hà bao gồm các ngôi sao già, mờ hơn, và trong hầu hết các trường hợp, chúng nằm bao quanh một lỗ đen siêu lớn nằm ngay tại trung tâm của thiên hà.

Thiên hà xoắn ốc là một trong những loại thiên hà phổ biến nhất trong vũ trụ, với khoảng 70% trong tổng số thiên hà mà con người từng quan sát được là ở dạng xoắn ốc. Thiên hà của chúng ta, Dải Ngân hà, cũng là một thiên hà xoắn ốc, nhưng nó sở hữu một đặc điểm khác với NGC 2008: Trong đó khu vực trung tâm của thiên hà có một khối bụi và khí nơi các ngôi sao mới hình thành và từ đó các cánh tay tỏa ra. Khoảng 2/3 thiên hà xoắn ốc sở hữu đặc điểm này.

Một số thiên hà xoắn ốc nổi tiếng khác bao gồm thiên hà Andromeda, thiên hà Pinwheel và thiên hà Triangulum.