Ngày này 10 năm trước, một trong những phiên bản Windows thành công nhất nhận bản cập nhật cuối cùng

Cách đây đúng mười năm, vào ngày 8 tháng 4 năm 2014, Microsoft đã phát hành bản vá bảo mật cuối cùng cho Windows XP - cột mốc đánh dấu sự kết thúc của một trong những phiên bản Windows mang tính biểu tượng và thành công nhất từng được phát hành.

Microsoft tung ra bản dựng RTM đầu tiên của Windows XP vào ngày 24 tháng 8 năm 2001. Hai tháng sau, Windows XP được phát hành rộng rãi. Hệ điều hành này đã nhận được gần tám năm hỗ trợ phần mềm chính thống từ Microsoft với vô số tính năng mới, sửa lỗi và bản vá bảo mật (Service Pack 3 cuối cùng được phát hành vào ngày 21 tháng 4 năm 2008) cần thiết. Windows XP chính thức bước vào giai đoạn kết thúc hỗ trợ (end-of-life) vào ngày 14 tháng 4 năm 2009.

Sau khi giai đoạn hỗ trợ chính kết thúc, Microsoft đã khởi động Chương trình bảo mật mở rộng (Extended Security Program) dành cho các doanh nghiệp sẵn sàng trả tiền để có thêm một vài năm cập nhật bảo mật cho các hệ thống Windows XP của mình. Không giống như Windows 7 vốn chỉ được hỗ trợ ba năm cập nhật bảo mật mở rộng, Microsoft đã phát hành các bản cập nhật Windows XP trả phí trong 5 năm. Chương trình kết thúc vào ngày 8 tháng 4 năm 2014, hơn 12 năm sau bản khi phát hành Windows XP đầu tiên ra mắt.

Do dự án Windows Vista không thành công như mong đợi, Microsoft đã quyết định duy trình Windows XP hơn nhiều so với dự kiến. Quyết định này ban đầu được đánh giá là hợp lý bởi Windows XP vẫn được đón nhận nồng nhiệt, gần như khỏa lấp hoàn toàn khoảng trống mà Windows Vista để lại. Tuy nhiên, chính sự thành công vang dội này sau đó lại trở thành một vấn đề khá lớn đối với Microsoft, khi vẫn có thể hàng triệu PC hiện đang chạy một hệ điều hành đã không còn được hỗ trợ trong nhiều năm.

Về mặt kỹ thuật, bản cập nhật bảo mật được phát hành vào ngày 8 tháng 4 năm 2014 không phải là bản vá cuối cùng mà Windows XP nhận được. Vào tháng 5 năm 2017, Microsoft đã phải gấp rút phát hành các bản sửa lỗi khẩn cấp để ngăn chặn sự lây lan của ransomware WannaCry, sử dụng công cụ khai thác EternalBlue do NSA phát triển và bị nhóm The Shadow Brokers đánh cắp. Một bản cập nhật tương tự cũng đã được phát hành cách đây hai năm để vá lỗ hổng trong Remote Desktop Services. Điều này cho thấy vẫn còn một lượng rất lớn PC trên thế giới đang chạy Windows XP, khiến Microsoft không thể ngó lơ mặc dù hệ điều hành đã bị khai tử từ lâu.

Ngay cả đến thời điểm hiện tại, Windows XP vẫn chưa bị quên lãng. Theo dữ liệu mới nhất từ Statcounter, khoảng 0,39% tổng số PC Windows có quyền truy cập Internet vẫn đang chạy hệ điều hành hiện đã 22 tuổi này.

Kịch bản tương tự có thể đang chờ đợi Windows 10, dự kiến kết thúc hỗ trợ chính vào tháng 10 năm 2025. Microsoft sẽ cung cấp các bản cập nhật bảo mật mở rộng trong ba năm với mức giá 61 USD/máy/năm. Không giống như các phiên bản Windows trước, Chương trình bảo mật mở rộng cho Windows 10 cũng sẽ có sẵn cho người dùng gia đình. Microsoft cho biết họ sẽ sớm công bố tất cả thông tin chi tiết về kế hoạch này, bao gồm cả giá cả.