Tự học chụp ảnh - Tốc độ cửa trập

Tốc độ cửa trập (hay màn trập) là một trong những thuật ngữ thông dụng nhất trong nhiếp ảnh, nó chỉ tốc độ chụp một bức ảnh là nhanh hay chậm.

Yêu cầu chuẩn bị:

- Thiết bị: Bất kỳ máy du lịch nào và một chân máy mini.

- Mục tiêu: Nắm bắt được tốc độ cửa trập là gì và các thiết đặt khác nhau sẽ tác động đến hình ảnh như thế nào.

- Thời gian: 10 phút.

Bên trong máy ảnh có một cơ chế cửa trập mở ra/đóng vào với tốc độ nhanh chậm khác nhau để điều chỉnh lượng sáng đi vào cảm biến. Tốc độ được coi là nhanh thường từ mức 1/125 giây hoặc hơn như 1/250 hay 1/500 giây.

Tốc độ được coi là chậm từ mức 1/30 giây hoặc thấp hơn như 1/15 hay 1/8 giây. Tuy nhiên, các thông số nhanh chậm này không cố định mà còn phụ thuộc vào độ cầm máy chắc tay của người chụp.

Tốc độ nhanh.

Tốc độ nhanh cho phép đóng băng khoảnh khắc chuyển động, như trong ví dụ về các vận động viên bãi biển này. (Ảnh: Shawn Low/Cnet).

Với đặc tính có thể đóng băng chuyển động, tốc độ nhanh rất hữu dụng trong việc chụp các vật thể chuyển động nhanh như ôtô đua hay vận động viên.

Với các vật thể chuyển động nhanh, nếu dùng tốc độ chậm để chụp (như ảnh trên) sẽ gây nên hiện tượng mờ ảnh do bị tác động bởi cả chuyển động nhanh của vật lẫn độ rung lắc do tay cầm máy gây nên. (Ảnh: Ardelfin/MorgueFile).

Tốc độ cửa trập nhanh nghĩa là quá trình mở ra đóng vào của cửa trập nhanh hơn, ảnh sẽ không bị mờ do độ rung của tay bấm gây nên. Hầu hết máy ảnh du lịch hiện nay sẽ tự động tăng tốc độ chụp nếu ánh sáng nhiều (như chụp dưới ánh nắng).

Tuy nhiên, vẫn có những cách có thể buộc máy ảnh tăng tốc độ chụp nhưng vấn đề này sẽ được bàn tới ở những bài sau. Ở bài này, người học chỉ cần nhớ tốc độ nhanh sẽ giúp đóng băng chuyển động và tránh cho ảnh khỏi bị mờ do độ rung của tay cầm máy.

Tốc độ chậm.

Tốc độ chậm được dùng cho ảnh chụp đêm. Tuy nhiên, nhớ mang thêm chân máy để tăng thêm độ vững chắc. (Ảnh: Shawn Low/Cnet).

Tốc độ chụp chậm cho phép ánh sáng vào cảm biến nhiều hơn, vì thế nó thường được sử dụng để chụp ảnh trong những điều kiện thiếu sáng. Tuy nhiên, máy ảnh luôn có xu hướng bị rung do tay cầm khi chụp ở tốc độ chậm khiến cho ảnh bị mờ, vì thế tốt nhất trong những trường hợp này là người chụp nên dùng chân máy.

Sử dụng tốc độ chụp chậm khiến cho dòng nước chảy trông mềm mại như lụa.
(Ảnh: Shawn Low/Cnet).

Hình ảnh một dòng nước rõ nét có thể khiến bức ảnh trở nên nhàm chán. Các dòng sông hay thác nước (như ở bức ảnh trên) trông sẽ gợi cảm hơn nếu như được chụp bằng tốc độ chậm, tạo nên độ mờ ảo của hiệu ứng chuyển động chảy. Cách tốt nhất để tạo hiệu ứng này là sử dụng tốc độ chậm, độ mở nhỏ (f/11 tới f/22) và chân máy.

Tốc độ cửa trập hiển thị ở đâu?

Tốc độ cửa trập hiển thị ở đây là giá trị 1/13 giây. (Ảnh: Shawn Low/Cnet).

Hầu hết máy ảnh du lịch không cho phép người chụp chỉnh tốc độ cửa trập, nhưng người chụp vẫn có thể xem giá trị thông số này khi bấm nhá lấy nét. Các thông số phơi sáng mà máy ảnh tính toán thường được hiển thị ở cạnh dưới của màn hình LCD.

Có thể thay đổi tốc độ cửa trập được không?

Như đã đề cập, hầu hết máy ảnh du lịch không cho phép chỉnh sửa tốc độ cửa trập. Tuy nhiên, ở các bài học sau về độ mở và ISO, bạn sẽ học cách chỉnh tốc độ cửa trập gián tiếp của việc điều chỉnh các thông số này.