Sự thật về RAM ảo trên Android

Tính năng RAM ảo trên Android — gọi là RAM Plus (Samsung), Extended RAM (vivo) hay Memory Extension (Xiaomi) — đã trở thành chủ đề gây tranh cãi nhiều năm, với những luồng ý kiến tin rằng tính năng này thực tế là chiếm dụng bộ nhớ trong. Một bài đăng chi tiết trên Reddit và phát hiện gần đây từ SamMobile đã bóc trần sự thật: RAM ảo (zRam) mặc định không dùng bộ nhớ lưu trữ, nhưng cách giải thích mơ hồ từ các hãng khiến người dùng dễ hiểu nhầm.

Giải thích "lập lờ" từ nhà sản xuất

RAM ảo — tính năng phổ biến trên Android — thường bị hiểu sai về mặt bản chất. Khi bạn kích hoạt tính năng này, điện thoại thường cảnh báo về việc chiếm dụng bộ nhớ. Ví dụ:

• iQOO Neo9 Pro: "RAM có thể mở rộng động lên 8GB. Một phần bộ nhớ (ROM) sẽ được tận dụng".
• Xiaomi Poco X3: "Thêm 1GB RAM bằng cách chiếm dụng bộ nhớ. Chỉ sử dụng tính năng này khi thiết bị có đủ dung lượng trống".

Những thông điệp này khiến người dùng nghĩ rằng RAM ảo "ăn" bộ nhớ lưu trữ, nhưng sự thật phức tạp hơn nhiều. Tính năng mở rộng RAM dựa trên zRam — module nhân (kernel) dành một phần RAM vật lý để nén dữ liệu với tỷ lệ ~2:1, giúp lưu trữ nhiều dữ liệu trong không gian nhỏ hơn. Theo mặc định, tính năng này không can thiệp vào bộ nhớ lưu trữ, dù menu cài đặt cảnh báo ngược lại.

Khi zRam đầy, dữ liệu ít dùng nhất sẽ được chuyển vào swap file trên bộ nhớ lưu trữ — nhưng chỉ đọc/ghi ở hiệu suất tối thiểu để tránh hao mòn. Ví dụ: Khi bạn bật chế độ "8GB+8GB Extended RAM" trên Neo9 Pro, 2GB bộ nhớ bị chiếm sau khởi động lại. Swap file chỉ được dùng nếu zRam đạt giới hạn.

Điều này giải thích lý do bộ nhớ vẫn bị chiếm — cho thấy hãng sản xuất không nói dối, mà chỉ là thiếu minh bạch — đồng thời khẳng định swap file không liên tục đọc/ghi. zRam đánh đổi độ trễ CPU nhỏ để nén dữ liệu, giúp đa nhiệm mượt hơn.

Lần tới khi bạn kích hoạt "Extended RAM" hay "Memory Extension", hãy lưu ý rằng:

• Tính năng này tối ưu hiệu suất RAM, không "ăn cắp" bộ nhớ lưu trữ của bạn.
• Swap file chỉ kích hoạt nếu zRam bị quá tải — trường hợp hiếm xảy ra với mức RAM 8GB+ trên nhiều smartphone hiện đại.