Hàng triệu máy tính Windows 10 đối mặt nguy cơ thành rác thải điện tử, chuyên gia cảnh báo ổ SSD gây hại môi trường hơn HDD

Một trong những nhà sản xuất thiết bị lưu trữ lớn nhất thế giới Seagate vừa công bố báo cáo mang tên "Decarbonizing Data - Giảm thiểu carbon trong lĩnh vực dữ liệu", làm nổi bật những thách thức về tính bền vững ngày càng gia tăng mà các trung tâm dữ liệu phải đối mặt. Dựa trên nghiên cứu toàn cầu do Seagate ủy quyền và Dynata thực hiện với sự hỗ trợ từ công ty tư vấn truyền thông Current Global, báo cáo phân tích áp lực ngày càng lớn lên nguồn năng lượng khi doanh nghiệp mở rộng nhu cầu lưu trữ dữ liệu, đặc biệt trong kỷ nguyên trí tuệ nhân tạo (AI).

Theo dự báo từ Goldman Sachs Research, nhu cầu điện từ các trung tâm dữ liệu toàn cầu có thể tăng 165% vào năm 2030 so với năm 2023. Báo cáo của Seagate cho thấy 53,5% lãnh đạo doanh nghiệp coi mức tiêu thụ năng lượng là mối lo ngại hàng đầu. Các tổ chức đang vật lộn với khối lượng dữ liệu tăng nhanh, tiến độ chậm trong cải thiện hiệu suất năng lượng và sự bùng nổ của AI.

Ông Jason Feist, Phó chủ tịch cấp cao phụ trách tiếp thị điện toán đám mây tại Seagate, nhận định: "Các trung tâm dữ liệu đang chịu sức ép lớn – không chỉ vì phải đảm nhận khối lượng công việc AI khổng lồ, mà còn do chúng đang trở thành một trong những lĩnh vực tiêu tốn năng lượng nhất trong nền kinh tế số. Điều này đòi hỏi một sự thay đổi căn bản trong cách chúng ta xây dựng cơ sở hạ tầng dữ liệu – không phải là đánh đổi giữa chi phí và tính bền vững, mà là cơ hội để tối ưu hóa cả hai".

Mối lo về rác thải điện tử (e-waste) và dấu chân carbon ngày càng được quan tâm, đặc biệt trong bối cảnh hàng triệu máy tính Windows 10 có nguy cơ trở nên lỗi thời và không thể cập nhật vào năm 2025 – ngay cả Microsoft cũng thừa nhận viễn cảnh này.

Báo cáo chỉ ra ba lựa chọn chính để doanh nghiệp quản lý nhu cầu dữ liệu ngày càng tăng: nâng cao hiệu quả hệ thống hiện có, xây dựng trung tâm dữ liệu mới, hoặc chuyển sang điện toán đám mây. Mỗi phương án đều đòi hỏi cân bằng giữa chi phí, lượng khí thải carbon và quyền kiểm soát hoạt động. Seagate nhấn mạnh rằng mục tiêu bền vững và tổng chi phí sở hữu (TCO) có thể song hành.

Công nghệ đóng vai trò then chốt trong việc giúp trung tâm dữ liệu "xanh" hơn. Các giải pháp như làm mát bằng chất lỏng, làm mát ngâm, và hệ thống HVAC (sưởi, thông gió, điều hòa) nâng cấp có thể giảm tiêu thụ năng lượng và khí thải. Điển hình là nền tảng Mozaic 3+ dựa trên công nghệ HAMR của Seagate, giúp tăng gấp ba dung lượng lưu trữ trên cùng diện tích, giảm 70% lượng carbon/TB và hạ 25% chi phí/TB.

Dù 92,2% doanh nghiệp tham gia khảo sát nhận thức được tầm quan trọng của việc kéo dài tuổi thọ thiết bị lưu trữ, chỉ 15,5% ưu tiên yếu tố này khi mua sắm – cho thấy khoảng cách giữa nhận thức và hành động.

Ông Feist giải thích thêm: "Tính bền vững không thể giải quyết đơn lẻ. Cần tiếp cận toàn diện từ cơ sở hạ tầng, quản lý vòng đời sản phẩm đến trách nhiệm chung của toàn ngành để đảm bảo sự phát triển của AI và trung tâm dữ liệu không hủy hoại môi trường".

Đáng chú ý, báo cáo tiết lộ ổ cứng thể rắn (SSD) tạo ra lượng carbon "ẩn" (embodied carbon) cao gấp 160 lần so với ổ đĩa cứng cơ học (HDD) trong vòng đời 5 năm. Cụ thể, mỗi terabyte dữ liệu trên SSD thải ra 160 đơn vị carbon, trong khi HDD chỉ dưới 1 đơn vị – khiến HDD trở thành lựa chọn thân thiện với môi trường hơn đáng kể.