Sắp hết thời Card đồ hoạ rời?

Trước khi xuất xưởng những bộ vi xử lý mới tích hợp nhân đồ hoạ, các dòng GeForce GTX và Radeon HD được bổ sung thêm các model hi-end (cao cấp).

GeForce GTX 580.

Tiếp tục cuộc chiến "lâu đời" trên thị trường card đồ hoạ, AMD và nVidia vừa kịp tung ra thị trường những sản phẩm cấp cao. Những nỗ lực nhằm tìm ra nhà vô địch tuyệt đối về năng suất card đồ hoạ đơn nhân đã mang lại những ấn tượng mới. Dù vậy, nhìn một cách bao quát, thử hỏi điều gì sẽ xảy ra với card đồ hoạ rời trong tương lai (sau khi bộ vi xử lý dựa trên kiến trúc Sandy Bridge (Intel) và Fusion (AMD) được giới thiệu ra thị trường)?

Từ hồi tháng 9/2010, Jon Peddie Research (JPR) đã công bố dự báo thị phần card đồ hoạ rời sẽ lên tới 30,2% trong tổng lượng thị trường giải pháp đồ hoạ cho PC trong năm 2010. Tuy nhiên, theo các chuyên gia của JPR, thị phần card đồ hoạ rời những năm sau sẽ đi xuống. Năm 2011, thị phần này sẽ là 28,5% còn năm 2015 thì rơi xuống còn 10%.

Nguyên nhân là sự tăng trưởng của các bộ vi xử lý trung tâm với bộ kiểm soát đồ hoạ bổ sung, rời hay tích hợp trên cùng với nhân bộ xử lý trung tâm. Theo JPR, các hệ thống được trang bị các bộ vi xử lý như thế trong tương lai không xa sẽ phát triển mạnh.

Không phải ai trong các nhà phân tích cũng đưa ra những kết luận cực đoan như vậy. Ví dụ, Rob Enderle, nhà phân tích chính của Enderle Group thì cho biết, việc tích hợp bộ vi xử lý cùng với nhân đồ hoạ dĩ nhiên là bước tiến lớn trong sự phát triển của công nghệ điện toán, nhưng cần xét xem rút cuộc nó có thành công hay không. Theo ông Rob Enderle, sau khoảng 1 năm, mọi người sẽ hiểu được việc này.

Những bộ tăng tốc đồ hoạ mới của nVidia và AMD được giới thiệu trong tháng 11 và 12/2010 đều được ông Rob Enderle mô tả như những sản phẩm "tiến hoá nhanh chứ chưa phải là đã mang tính cách mạng". Ông cũng bổ sung rằng, theo so sánh với thế hệ card đồ hoạ trước, những card đồ hoạ mới đều ưu việt hơn về giá cả cũng như năng suất. Công bằng mà nói, cả 2 công ty cũng không sử dụng từ "cách mạng" để giới thiệu sản phẩm mới của họ. Chẳng có gì phải ngạc nhiên ở đây. Từ thời điểm xuất hiện các bộ xử lý đồ hoạ đầu tiên theo chuẩn công nghệ 40 nm, hỗ trợ hoàn toàn công nghệ DirectX 11 (mà những card hiện tại cũng không khác gì chúng) đến nay đã hơn 1 năm nên không thể nói đến từ "cách mạng" được.

Ví dụ, trong trường hợp của GeForce GTX 580, những điểm mới về kiến trúc chủ yếu nhằm tăng số lượng các khối chức năng quan trọng nhất (diện tích tinh thể đã giảm chút ít so với GeForce GTX 480) và những cải thiện liên quan đến bộ phận lọc và làm việc với bộ đệm Z. Còn một sự đổi mới nữa là, các kỹ sư nVidia đã đề xuất thử nghiệm hệ thống làm mát nhờ camera bốc hơi.

Trong quá trình phát triển nhân đồ hoạ mới với tên mã Cayman, các kỹ sư AMD đã áp dụng giải pháp từ bỏ kiến trúc nhân xử lý dòng với 5 thiết bị xử lý trước đây mà mỗi một thứ trong đó đều khác với 4 thứ còn lại về tổ hợp các tác vụ. Kiến trúc này có tên VLIW5 được sử dụng trong các bộ vi xử lý đồ hoạ dòng Evergreen (ví dụ, ở sê-ri Radeon 5800). Trong các chip dòng Radeon HD 6900, nó được thay thế bởi phương án dùng 4 thiết bị xử lý như nhau xử lý được tất cả các lệnh (VLIW4).

Trong dự án Cayman còn có kiến trúc xử lý song song ở mức chuyển đổi đồ hoạ, việc đồng thời thực hiện của các bộ xử lý tính toán với hàng đợi lệnh riêng và các địa chỉ tên miền riêng ảo cho mỗi quá trình, 2 khối truy cập trực tiếp vào bộ nhớ, một cơ chế cải tiến khảm hoạ tiết và 1 chế độ khử răng cưa chất lượng nâng cao - EQAA (Enhanced Quality Anti-Aliasing). Trong đó, một số điểm ảnh phụ chỉ được dùng cho các đối tượng xếp chồng (trước đây, một ý tưởng tương tự đã được thực hiện trong các sản phẩm của nVidia). Kết hợp với quá trình công nghệ mới, mọi thứ này xem ra "trọng lượng" hơn và một số nhà quan sát cho rằng thoạt đầu chúng cũng được tư duy như thế.

Radeon HD 6970.

Với quy trình công nghệ mới của các nhà phát triển, có thể xuất hiện thêm nguồn dự trữ công suất tiêu thụ nên thiết nghĩ cũng là điều tốt. Gần đây, chính mức tiêu thụ điện năng cao của sản phẩm card đồ hoạ rời đã khiến mọi người quan ngại. Đáp lại, các nhà phát triển tạm thời chủ yếu thực hiện các giải pháp hạn chế tiêu thụ điện năng của các chip khi tăng tải. Ví dụ, nVidia có cơ chế giám sát cường độ dòng điện và điện áp lên các đường nguồn của bản mạch thiết bị - nếu chúng vượt quá giá trị cho trước, xung nhịp nhân đồ hoạ có thể giảm tương ứng. Ở AMD, các chuyên gia còn tiến xa hơn khi phân bố các cảm biến theo dõi tình trạng của từng block ngay bên trong chip. Theo đại diện AMD, công nghệ PowerTune cho phép phân tích dữ liệu từ các cảm biến này và khi cần thì thay đổi xung nhịp thậm chí trong giới hạn của một khung mà người dùng có thể thay đổi ngưỡng điều chỉnh theo mức tiêu thụ điện (tính theo phần trăm so với định mức) nhờ công cụ Catalyst Control Center (trung tâm kiểm soát xúc tác).

Về năng suất, theo những chỉ tiêu thử nghiệm đạt được trong các phòng thí nghiệm độc lập, Radeon HD 6970 (model cao cấp của sê-ri HD 6900) trong nhiều thử nghiệm đều thua GeForce GTX 580. Điều này khiến nó gặp nhiều chỉ trích trên các diễn đàn. Ví dụ, Olin Coles từ trang Benchmark Reviews mô tả dự án Cayman như 1 nỗ lực không kết quả thứ hai của AMD trong việc giành ưu thế trước nVidia ở phân khúc sản phẩm đồ hoạ cao cấp. "AMD hiện không có giải pháp đơn chip nào sánh được với GeForce GTX 580", ông Olin Coles nói.

Thành ra, đợt công bố sản phẩm dòng Radeon HD 6900 bị muộn, công ty "kéo" đến tận tháng 12. Trong khi đó, việc giới thiệu GeForce GTX 580 đã mang lại cho nVidia chiến thắng kinh điển về tiếp thị trước AMD. Sản phẩm đã được giới thiệu từ giữa tháng 11/2010 và vào dịp bắt đầu mùa mua sắm cuối năm, hầu như tất cả các vấn đề liên quan cung ứng đã được giải quyết thuận lợi. Trong khi đó, AMD đến tận phút tuyên bố xuất xưởng card đồ hoạ Radeon HD 6950 và 6970 vẫn còn lấn cấn về giá.

Như vậy, trong hiệp đấu cuối của AMD và nVidia, các ưu điểm lại được tìm thấy cả ở 2 nhà sản xuất này. Và, cho đến phút này, chiến thắng tuyệt đối cùa một bên vẫn chưa xuất hiện. Nhưng những hiệp đấu này giá trị thế nào và mối quan tâm của công chúng với chúng ra sao thì không còn lệ thuộc vào 2 nhà sản xuất cùng những sản phẩm của họ.

Mới đây, ý tưởng các bộ xử lý không đồng nhất với đồ hoạ tích hợp có thể được gọi là một bóng ma lang thang đâu đó gần thị trường máy tính. Nhưng sau một thời gian, cả bóng ma cũng có thể trở thành hiện thực. Khi đó sẽ không còn cuộc đối đầu quen thuộc của thị trường card đồ hoạ rời.