Ngày mai, GPS toàn cầu sẽ chấm dứt chu kỳ hoạt động của mình, 'sự cố Y2K' có thể xảy ra lần nữa

Vào cuối tuần này, hệ thống GPS toàn cầu sẽ chấm dứt chu kỳ hoạt động của mình. Sự kiện này khiến nhiều người không khỏi nhớ tới lỗi Y2K xảy ra hồi năm 2000.

‘Sự cố Y2K’ bắt nguồn từ việc máy tính ban đầu được sản xuất để chỉ nhận 2 ký tự của năm. Vì vậy năm 1999 máy tính sẽ ghi nhận là 99 và khi chuyển sang năm 2000 sẽ quay về với con số 00. Tuy nhiên các nhà lập trình phát hiện máy tính không thể phân biệt được giữa năm 2000 và 1900. Nếu hiển thị 00, máy tính sẽ hiểu đó là năm 1900 và sẽ chuyển từ ngày 31/01/1999 sang 01/01/1900 thay vì 01/01/2000. Y2K đã làm dấy lên nỗi lo về việc hệ thống máy tính toàn cầu bị tê liệt đi kèm các hiện tượng như sự cố hạt nhân, khủng hoảng tài chính, phóng tên lửa bất ngờ…

Theo chu kỳ 20 năm, GPS - Hệ thống Định vị Toàn cầu 24 cung cấp các thông tin về địa lý và thời gian trên thế giới, sẽ ngừng hoạt động vào lúc 7:59 tối thứ Bảy giờ Châu Âu, khoảng 7 giờ sáng Chủ Nhật theo giờ Việt Nam. GPS đi vào hoạt động vào năm 1980 và được thiết kế với bộ nhớ chỉ lưu trữ được 1.024 tuần. Khi bộ nhớ hết, bộ đếm sẽ quay lại con số 0.

24 vệ tinh GPS vẫn đang hoạt động ngoài quỹ đạo Trái đất. Ảnh: NBC.

Về mặt lý thuyết, sự kiện này của GPS có thể sẽ khiến hệ thống điều hướng giao thông, mạng lưới điện và một số cơ sở hạ tầng quan trọng trong thông tin liên lạc bị ảnh hưởng.

Trên toàn cầu hiện có khoảng 4 tỷ thiết bị đang sử dụng hệ thống GPS và theo Cơ quan An ninh của Bộ An ninh Quốc gia Hoa Kỳ (CISA) một nano giây trong thời gian của GPS có thể khiến 1 foot tại vị trí thật bị ảnh hưởng.

Tuy nhiên trong thực tế, sự kiện bộ đếm của GPS quay lại con số 0 không phải là vấn đề lớn lắm. Bởi trong suốt 2 năm qua, Không quân Hoa Kỳ, đơn vị điều hành các vệ tinh, cùng nhiều cơ quan khác đã gửi cảnh báo đến các công ty tài chính, hãng hàng không và nhà sản xuất hệ thống định vị để có thể hạn chế đến mức tối đa thiệt hại khi sự cố xảy ra.

Những kế hoạch xử lý sự cố đã được lên sẵn. Ngoài ra, để giải quyết quá trình chuyển đổi này trong 10 năm trở lại đây các thiết bị và hệ thống được sản xuất đều đã được mã hoá.

Tuy vậy, Không quân Hoa Kỳ vẫn khuyên người dùng các thiết bị GPS nên xác minh lại xem thiết bị của mình có đủ các điều kiện để vượt qua thời điểm chuyển đổi mà không bị ảnh hưởng hay không.

Đây không phải lần cuối vệ tinh GPS hoàn tất chu kỳ hoạt động bởi bộ đếm tuần các vệ tinh được lập trình theo từng khối 10 bit và sẽ hết hạn sau 1.024 tuần. Với các hệ thống hiện đại, các nhà nghiên cứu đã nâng cấp cho chúng bộ lưu trữ 13 bit, đủ để tồn tại trong 157 năm.