Lắp đặt loa siêu trầm

Chịu khó đầu tư thời gian, bạn sẽ tìm được cách thiết lập loa siêu trầm tối ưu nhất.

Ai cũng biết loa siêu trầm cho tiếng bass, nhưng hơn thế, nó còn cải thiện độ trung thực và chất lượng âm thanh cho dàn loa nhà bạn. Nhưng nếu đặt ở những vị trí không hợp lý, như sau chậu hoa, âm bass lúc này sẽ không còn giá trị.

Hãy bỏ ra một chút thời gian thực hiện theo các bước theo Cnet hướng dẫn, bạn sẽ tìm được một vị trí đặt loa hợp lý. Chất lượng âm thanh của dàn rạp hát tại gia sẽ được cải thiện đáng kể.

Đặt loa siêu trầm đúng vị trí sẽ cải thiện độ trung thực và chất lượng âm thanh cho hệ thống home theater. Ảnh: PSB Speaker.

Trước khi bắt đầu lắp đặt loa siêu trầm, hãy đảm bảo nhà bạn đã có: một A/V receiver, một hệ thống loa surround với loa siêu trầm (có thể 5.1, 6.1, hoặc 7.1), một sợi dây dài dùng cho loa siêu trầm.

Nếu đã có sẵn một dàn rạp hát tại gia với đầy đủ bộ receiver, các loa surround, loa siêu trầm và dây dẫn đi kèm, bạn chẳng cần mất thêm đồng nào cho việc lắp đặt. Nhưng đôi khi, nếu muốn cải thiện âm thanh, có thể sẽ cần thêm một sợi cáp dài để đảm bảo loa này sẽ phát huy hết tiềm năng của nó. Chi phí cho cáp đa dạng tùy thuộc bạn chọn loại nào. Ví như một sợi cáp MonsterBass 300 dài 7 mét có giá khoảng 60 USD. Nghe 7 mét có vẻ quá dài nhưng đôi khi nó sẽ trở nên rất hữu ích đối với một căn phòng rộng hoặc trong trường hợp bạn muốn ẩn loa siêu trầm vào một góc khuất nào đó, nơi mà nó sẽ phát huy hết lợi thế âm trầm của mình.

Tuy nhiên, cần nhớ một điều, trước khi thực hiện bất kỳ cài đặt nào theo hướng dẫn dưới đây, tốt nhất, hãy tham khảo sách hướng dẫn của chính chiếc A/V Receiver hay loa siêu trầm của bạn. Sách cũng sẽ đủ thông tin cần thiết cho việc lắp đặt. Tuy nhiên, nếu những thông tin đó trái ngược với hướng dẫn ở đây, tốt nhất bạn nên theo hướng dẫn trong sách.

Kết nối đúng cách

Dây dẫn đóng vai trò quan trọng trong việc tái tạo âm thanh. Ảnh: Tubefan.

Các ngõ nối loa siêu trầm rất đa dạng, một số thì chỉ có một, số khác lại có hai ngõ trái phải riêng nhau. Trong hầu hết các trường hợp, thông thường bạn chỉ cần chạy một sợi cáp từ ngõ ra siêu trầm (thường đặt là sub-out) của receiver tới loa sub. Nếu như loa có hai ngõ vào (trực tiếp - direct hay vòng - bypass) hoặc có một công tắc đề chữ bypass, thì tốt nhất, bạn nên dùng ngõ vào bypass hoặc công tắc bypass này.

Mặc dù các kết nối trên là tối ưu, nhưng nếu receiver không có ngõ ra sub-out và loa siêu trầm lại chỉ có ngõ vào speaker, hãy nối cổng vào này với cổng ra của hai loa trước như cách nối thông thường. Điều này dẫn đến mỗi ngõ ra loa của receiver sẽ chia thành hai, nghĩa là sẽ có 2 dây từ giắc đỏ (+) và 2 dây từ giắc đen (-). Hoặc, nếu receiver của bạn hỗ trợ kết nối hai bộ loa A, B và bạn không dùng bộ B, hãy nối giắc loa của bộ B vào loa siêu trầm. Nên nhớ, khi bật thì bật cả loa B, nếu không loa subwoofer sẽ không kêu.

Điều chỉnh menu

Các cổng kết nối từ ampli ra loa. Ảnh: About.

Hầu hết A/V receiver đều có hệ thống điều chỉnh cài đặt loa thông qua phần mềm hiển thị lên màn hình. Màn hình sẽ trình bày chi tiết cấu hình cài đặt, từ kiểu cài đặt nhiều phòng tới chọn lựa đầu vào kỹ thuật số. Bạn sẽ thấy một số cài đặt quan trọng cho phép receiver truyền tín hiệu tới subwoofer qua cổng sub-out, như đã nói ở trên.

Để chỉnh lựa chọn cho loa siêu trầm, thông thường, bạn sẽ phải vào menu cài đặt hệ thống loa. Tìm menu phụ có liệt kê tính năng Subwoofer On/Off, lựa chọn ở chế độ On (một số sử dụng kiểu hiển thị ngôn ngữ khác như Yes/No, hãy chọn Yes).

Một điểm lưu ý nữa là việc chọn lựa cài đặt kích cỡ của các loa vệ tinh (trước, trung tâm hay loa bên). Kích cỡ Large trong menu cài đặt không hẳn chỉ kích cỡ của thùng loa. Có thể lấy kích cỡ màng loa của loa trầm trên thùng loa làm tương đương, trong đó bất kỳ kích cỡ màng loa trầm nào bé hơn 15 cm đều có thể coi là nhỏ (Small). Hơn nữa, rất nhiều loa có kích cỡ màng loa lớn hơn 15cm vẫn cho âm thanh hay hơn nếu như đặt ở tùy chọn Small. Nhưng tốt nhất hãy thử nghiệm xem phim và nghe nhạc với cả hai cài đặt để xem chế độ nào là phù hợp nhất với tai bạn.

Hầu hết receiver cho phép bạn chỉnh điểm giao cắt tần số (crossover point) cho loa siêu trầm. Với các loa vệ tinh lớn, đặt crossover từ 80 Hz đến 100 Hz, còn đối với các loa nhỏ, đặt ở vị trí cao nhất, 120 Hz hoặc thậm chí 150 Hz.

Điều chỉnh mức âm lượng loa subwoofer

Điều chỉnh âm lượng và pha cho loa siêu trầm. Ảnh: About.

Điều chỉnh chính xác âm lượng của loa siêu trầm sẽ tốn khá nhiều thời gian. Hãy bắt đầu với mức giữa và bật một số bản nhạc có nhiều bass (nhạc hip-hop hay phim hành động). Lúc này, bạn hãy chỉnh âm lượng lên hay xuống thấp sao cho âm thanh cân bằng nhất với tai nghe của mình. Tuy nhiên, nên nhớ là một số CD hay DVD sẽ có hơi hướng âm bass nhiều hơn, vì thế hãy chọn mức phù hợp với đa số đĩa bạn đang có. Đừng ngại hay nghĩ là không bình thường. Nếu hôm nay chỉnh rồi, ngày mai lại chỉnh tiếp bởi lẽ việc tìm ra tầm âm đúng sẽ mất nhiều thời gian và còn nhiều lần căn chỉnh nữa. Bạn có thể điều chỉnh mức độ âm lượng trên receiver hay nút điều chỉnh riêng trên loa siêu trầm. Kể cả khi có máy đo âm, cũng không nên dùng nó để đo âm lượng loa siêu trầm, bởi các máy này thường không thể hiện hoàn toàn chính xác ở mức tần số thấp của loa sub.

Xác định pha cho loa subwoofer

Khi âm trầm của các loa vệ tinh và loa siêu trầm đồng bộ với nhau, hệ thống lúc này được gọi là cùng pha. Nếu ngược lại, lệch pha, âm trầm của hai loa này không đồng bộ và bị chồng nhau sẽ dẫn tới triệt tiêu nhau, từ đó sẽ cho ít tiếng bass.

May mắn là hầu hết loa siêu trầm đều có công tắc chuyển pha, giúp giải quyết vấn đề này dễ dàng hơn. Để xem liệu pha trầm đã đúng chưa, hãy bật nhạc với nhiều âm bass, sau đó chuyển công tắc pha sang các vị trí khác nhau. Ở vị trí đồng pha, âm trầm sẽ nhiều hơn vị trí lệch pha (do khi lệch pha chúng bị triệt tiêu do chồng nhau giữa loa vệ tinh và loa siêu trầm). Trong một số trường hợp, sự khác biệt giữa cùng pha và khác pha rất rõ ràng, nhưng cũng có trường hợp sự khác biệt là rất nhỏ. Vì thế, nếu có thể thêm một người ngồi ngay cạnh loa siêu trầm để chỉnh và bạn ngồi ở vị trí nghe để kiểm tra âm bass, hiệu quả sẽ cao hơn.

Tìm vị trí tối ưu cho loa siêu trầm

Không có công thức lắp đặt chung cho các loa siêu trầm. Ảnh: Hometheaterforum.

Đặc tính âm học của mỗi phòng khác nhau, vì thế, khó có một công thức lắp đặt chung cho tất cả được. Tuy nhiên, vị trí góc phòng nói chung vẫn là cổ điển và hợp lý nhất cho loa sub. Góc phòng luôn có xu hướng có được nhiều tiếng bass, hợp với các loa vệ tinh, dù âm thanh không hẳn đã tốt nhất. Một vị trí thiết lập đơn giản khác đó là đặt loa siêu trầm ở ngay sau loa trước hoặc tường bên của loa trước (trái hoặc phải).

Để tìm được vị trí tối ưu, hãy thử đặt loa siêu trầm ở các vị trí khác nhau để tìm ra nơi mà âm bass sâu và chặt nhất. Có một mẹo bạn có thể áp dụng để đo thử vị trí đặt loa siêu trầm.

Tạm thời bỏ ghế ngồi ở khu vực nghe nhạc ra một bên, đặt loa trầm vào vị trí đó. Bật một đoạn nhạc có nhiều bass và để cho đoạn nhạc chơi đi chơi lại. Sau đó đi thật chậm vòng quanh phòng, hoặc nếu có thể và không ngại, bò quanh phòng. Ở các vị trí khác nhau, bạn sẽ nghe được rất nhiều âm với âm lượng và chất lượng bass khác biệt. Một số điểm thì gần như mất, số khác lại khá nặng. Nếu tiếp tục di chuyển có thể bạn sẽ tìm thấy điểm mà ở đó âm trầm trở nên cân bằng nhất. Tất cả các nốt có mức âm ngang bằng nhau. Nếu như chỗ đó là không gian hợp lý (chẳng hạn không phải là giữa phòng hay cạnh cửa ra vào), hãy đặt loa siêu trầm tại vị trí đó. Sau đó hãy thử lại bằng các đĩa CD hay DVD có âm bass lớn để thêm phần chắc chắn về vị trí này.

Hầu hết loa siêu trầm đều không được bọc từ, vì thế khi để cạnh những màn TV hay máy tính dạng ống phóng (CRT) sẽ gây nhiễu, thậm chí phá hỏng. Vì vậy nếu trong phòng có những thiết bị này thì tốt nhất nên để loa siêu trầm ở vị trí cách xa.

Sau khi đã có được vị trí tối ưu cho loa siêu trầm, quay trở lại các bước chỉnh mức độ âm lượng, chỉnh pha, tần số giao cắt… ở các bước trên để tinh chỉnh lại cho chắc chắn.