F-Droid cáo buộc Google bóp nghẹt tự do Android với chính sách mới về sideloading

Một trong những ưu điểm lớn nhất của hệ điều hành Android từ trước đến nay là quyền tự do thực sự của người dùng đối với thiết bị của mình. Tuy nhiên, với chính sách mới dành cho nhà phát triển mà Google sắp áp dụng, quyền tự do đó đang đứng trước nguy cơ bị thu hẹp — dù Google khẳng định điều ngược lại. Không phải ai cũng tin họ.

Cụ thể, “developer registration decree” (quy định đăng ký nhà phát triển) của Google – dự kiến bắt đầu triển khai theo từng giai đoạn từ tháng 9 năm 2026 – sẽ yêu cầu mọi ứng dụng Android phải gắn liền với một danh tính nhà phát triển đã được xác minh, thông qua giấy tờ tùy thân và các thông tin cá nhân khác. Điều đáng lo nhất là: quy định này không chỉ áp dụng cho các ứng dụng trên Google Play Store, mà còn mở rộng ra toàn bộ hệ sinh thái Android.

Trước làn sóng phản đối, Google cố gắng trấn an cộng đồng qua các bài viết trên blog và video thảo luận. Họ khẳng định rằng việc cài đặt ứng dụng ngoài (sideloading) vẫn là “nền tảng cốt lõi của Android và sẽ không biến mất.”

Tuy nhiên, F-Droid — một kho ứng dụng mã nguồn mở nổi tiếng — lại cho rằng Google đang nói dối. Theo F-Droid, chính sách xác minh mới buộc các nhà phát triển phải đăng ký tài khoản, nộp phí, cung cấp giấy tờ tùy thân và chờ Google phê duyệt, điều này đồng nghĩa với việc người dùng sẽ không còn thực sự được tự do cài ứng dụng theo ý muốn.

F-Droid cũng chỉ ra rằng, thuật ngữ “sideloading” thực ra là khái niệm do các hãng như Google và Apple tạo ra. Trên máy tính, khi bạn cài phần mềm từ nguồn ngoài, chẳng ai gọi đó là “sideloading”. Nhưng trên di động, việc cài ứng dụng ngoài lại bị gán cho cảm giác “bí mật” hoặc “nguy hiểm”, khiến người dùng phổ thông ngần ngại thực hiện.

Dưới chính sách mới, Google sẽ là bên duyệt toàn bộ nguồn phát hành phần mềm. Một nhà phát triển sẽ không thể tự do chia sẻ ứng dụng trực tiếp với cộng đồng của mình nếu chưa được Google chấp thuận. Điều đó có nghĩa là, nếu quyền phê duyệt nằm trong tay nhà cung cấp (Google), thì khái niệm “sideloading” gần như bị xóa sổ.

Ngay từ đầu, Google biện minh rằng đây là biện pháp tăng cường bảo mật. Họ tuyên bố:

Phân tích gần đây cho thấy, các nguồn cài đặt ứng dụng từ Internet có tỷ lệ chứa mã độc cao gấp 50 lần so với các ứng dụng trên Google Play.

Con số này nghe có vẻ đáng sợ, nhưng những người theo dõi tin tức Android đều biết rằng ngay cả Google Play cũng đã từng nhiều lần để lọt các ứng dụng độc hại.

F-Droid cảnh báo rằng chương trình xác minh nhà phát triển mới này là mối đe dọa nghiêm trọng đối với các nền tảng phân phối phần mềm tự do như chính họ, cũng như các đối thủ cạnh tranh khác của Google Play. Người dùng có thể tìm hiểu thêm và tham gia các hoạt động ủng hộ “giữ Android mở” tại trang web keepandroidopen.org .

Đây là một bước ngoặt lớn cho tương lai của Android – nơi mà “tự do” đang dần bị kiểm soát chặt chẽ hơn bao giờ hết.