Đồng hồ thông minh đang “theo dõi” bạn như thế nào?

Đồng hồ thông minh mặc dù chưa tạo ra cú hích lớn như nhiều người kỳ vọng, nhưng hiện nay có hàng triệu người trên thế giới đang đeo chúng mỗi ngày. Những thiết bị này mang lại nhiều lợi ích về sức khỏe, sở hữu hàng loạt tính năng hữu ích và giúp người dùng hiểu rõ hơn về lối sống, cơ thể của mình. Tuy nhiên, đi kèm với đó là những lo ngại không nhỏ về quyền riêng tư.

Ngày nay, smartwatch không chỉ đếm bước hay đo nhịp tim. Chúng được trang bị hàng loạt cảm biến “xịn sò”: đo nồng độ oxy trong máu, theo dõi giấc ngủ, mức độ căng thẳng, nhiệt độ da, chuyển động... Ngoài ra còn có Bluetooth, Wi-Fi, GPS.

Về mặt công nghệ, đó là điều tuyệt vời. Nhưng vấn đề nằm ở chỗ: dữ liệu này nhạy cảm đến mức nào, và nó được chia sẻ ra sao?

Một nghiên cứu của Bộ Y Tế Hoa Kỳ (2024) chỉ ra rằng smartwatch thu thập dữ liệu từ cả người khỏe mạnh lẫn người bệnh, mở ra cơ hội nghiên cứu y học chưa từng có. Nhưng cũng kéo theo vô số vấn đề về đạo đức và quyền riêng tư. Người dùng gần như không kiểm soát được dữ liệu của mình sẽ đi đâu và được dùng vào mục đích gì.

Chia sẻ dữ liệu mà bạn không thấy

Thông tin từ đồng hồ không chỉ nằm trên thiết bị hay smartphone kết nối. Phần lớn dữ liệu sẽ được sao lưu lên đám mây, thường ẩn trong những điều khoản dài dòng mà ít ai đọc kỹ.

Một vấn đề lớn là dữ liệu sức khỏe từ smartwatch thường không nằm trong phạm vi bảo vệ của HIPAA (luật bảo mật y tế tại Mỹ). Điều đó đồng nghĩa dữ liệu có thể bị bán cho bên thứ ba, hoặc khai thác ngoài ý muốn.

Mozilla từng công bố nghiên cứu cảnh báo: luật hiện tại chưa bắt kịp tốc độ phát triển của thiết bị đeo, khiến dữ liệu người dùng dễ bị lạm dụng.

Ngoài ra, ngay cả khi tắt GPS, đồng hồ vẫn có thể ghi lại vị trí của bạn thông qua các thiết bị Bluetooth hoặc Wi-Fi xung quanh. Dữ liệu này hoàn toàn có thể dựng lại lịch trình di chuyển của bạn.

Thậm chí, từng có vụ án mạng tại Mỹ được phá nhờ dữ liệu từ Fitbit của nạn nhân – chứng minh rằng thông tin này không còn là lý thuyết, mà đã thực sự được dùng trong thực tế.

Theo nghiên cứu của Đại học Brown, dữ liệu sức khỏe cá nhân có thể được bán cho nhà quảng cáo mà người dùng không hề hay biết. Ngay cả khi nền tảng chính bảo mật tốt, thì bên mua dữ liệu lại chưa chắc như vậy. Khi dữ liệu được coi là “hàng hóa”, sẽ luôn tồn tại rủi ro bị khai thác, lộ lọt hay tái nhận dạng.

Chúng ta có thể làm gì?

Nhưng nếu bạn vẫn thực sự muốn sử dụng đồng hồ thông minh nhưng đồng thỡi quan tâm đến vấn đề quyền riêng tư, hãy thực hiện những điều sau:

• Kiểm tra kỹ điều khoản dịch vụ liên quan đến dữ liệu sức khỏe, vị trí.
• Hạn chế quyền truy cập của ứng dụng, chỉ cho phép những gì thật sự cần thiết.
• Cẩn trọng khi kết nối smartwatch với các nền tảng khác, tránh việc vô tình chia sẻ công khai hoạt động của bạn.

Nói cách khác, smartwatch rất tiện lợi nhưng cũng là “cỗ máy thu thập dữ liệu cá nhân” đúng nghĩa. Và khi luật pháp chưa bắt kịp, chính bạn phải là người bảo vệ mình trước tiên.