Có nên tin vào mạng cộng đồng?

Các vấn đề về tính riêng tư nảy sinh từ dịch vụ Beacon của Facebook mới chỉ là những quan ngại đầu tiên: người dùng mạng cộng đồng đang bị theo dõi.

Facebook và MySpace biết rất nhiều điều về bạn, như nơi ở, công việc, bạn bè, cả thể loại nhạc, phim mà bạn thích. Nhưng bạn có muốn cho mạng cộng đồng, có cả bạn bè mình trên đó, biết được bạn đang làm gì tại các trang web khác như là BlockBuster, Coca-Cola hay NBA hay không? Có lẽ là không, và đó là nguyên nhân gây nên làn sóng phản đối khi Facebook kích hoạt dịch vụ quảng cáo Beacon vào tháng 11 năm rồi nhưng chỉ thông báo ngắn gọn cho người đăng ký.

Và chuyện đổ bể của Beacon chỉ là mới là điểm khởi đầu. Nhờ dạng liên kết sâu rộng như mạng cộng đồng, dễ dàng liên kết bạn bè, đồng nghiệp nên các mạng này trở thành mục tiêu tuyệt vời của các nhà quảng cáo. Vì các mạng này đã mở của cho những chiến dịch quảng cáo mới, tìm đúng đối tượng nên người dùng cần xem xét cẩn trọng các chính sách về quyền riêng tư của dịch vụ.

Vài trường hợp điển hình

Các vụ bàn cãi quyền riêng tư về Beacon của Facebook minh họa cho cả 2 điều: vừa là cơ hội, vừa là rào cản cho quảng cáo mạng cộng đồng. Beacon theo dõi hành động của người dùng trên một vài trang web cụ thể, như Blockbuster và Fandango, và gửi báo cáo theo dõi được cho bạn bè Facebook của người dùng. Theo quan điểm của Facebook, quảng cáo cộng đồng là một cải tiến và là hình thức quảng cáo cực kỳ hiệu quả bởi vì nó thắt chặt mối liên kết giữa người dùng.

Nhiều người dùng FaceBook có ý kiến trái ngược về quảng cáo cộng đồng thế hệ mới. Ngay khi Beacon được công bố, đã có nhiều người ca thán, cho rằng chương trình này khó hiểu và khó gỡ bỏ. Thậm chí, có người phát hiện các địa chỉ trong sổ liên lạc của mình đều được thông báo về việc vừa mua chiếc nhẫn đính hôn trước khi cầu hôn.

Các chương trình như Beacon có nhiều phương cách tốt hơn hướng đến người dùng mục tiên. Ví dụ, nếu có ai đang tìm xe Toyota trên mạng và profile mạng cộng đồng của người đó có thông tin về nơi họ sống thì trang web có thể chuyển thông tin quảng cáo cho người đó nơi bán xe Toyota gần nhất kèm những giao dịch gần nhất.

Facebook đã phải chỉnh sửa Beacon đến 2 lần để tăng tính minh bạch và cho người dùng nhiều khả năng điều khiển hơn nữa, trong đó có khả năng gỡ bỏ nó hoàn toàn. Tuy nhiên, hiện thời các vấn đề về tính riêng tư vẫn còn tồn tại. Một nghiên cứu độc lập của Computer Associates cho thấy Beacon theo dõi hết mọi người trên các trang web đối tác chứ không chỉ những thành viên Facebook đã đăng nhập.

Facebook rõ ràng chưa có kế hoạch gì để thu hẹp phạm vi hoạt động của Beacon, ví như xóa dữ liệu thu thập được về hành động của người dùng Facebook đã đăng xuất, người dùng Facebook cũ và cả những người không đăng ký thành viên.

Bất kể kết cục của Beacon như thế nào thì các chuyên gia đều đồng ý rằng các nhà quảng cáo đều muốn sử dụng các hệ thống như Beacon để khai thác cơ hội tiếp thị truyền miệng trên các mạng cộng đồng. Vài năm tới, công chúng sẽ còn thấy nhiều chương trình tương tự nữa.

Thất bại tài chính

Mặc dù có nhiều người đăng ký sử dụng, phạm vi rộng và lưu lượng sử dụng lớn nhưng Facebook, MySpace và các mạng cộng đồng khác vẫn chưa tiến gần được tiềm năng trở thành cỗ máy quảng cáo. Hiện thời, nhiều quảng cáo trên các mạng cộng đồng không đúng đối tượng hoặc là thứ gây phiền phức nhưng điều này có thể sẽ không còn nữa nếu quảng cáo mang tính định hướng hơn và hữu ích hơn.

Theo một nhà phân tích IDC, người dùng ghét quảng cáo vì nó xuất hiện quá nhiều và hầu hết không liên quan đến nhu cầu thực tế của họ. Tận dụng mối quan hệ xã hội là một cách làm rất hay để làm quảng cáo trực tuyến, miễn là cho người dùng khả năng kiểm soát việc cho người khác biết về hành động của họ.

Mọi người cũng nên biết những trang mạng cộng đồng sẽ tận dụng thông tin thành viên của mình, trong đó có dữ liệu về nhân khẩu và thói quen duyệt web, để áp dụng cho chương trình quảng cáo. Tuy nhiên, khi các chương trình này phát triển thì người dùng cần tìm cách hạn chế tham gia, hoặc giới hạn tiết lộ dữ liệu cá nhân.