Câu chuyện 9gag và sự đi xuống của một trào lưu tại Việt Nam

Nếu ai đó nhắc tới 9gag, cab,... bạn có cảm thấy một sự quen thuộc nào không? Những trang mạng xã hội chế ảnh từng xuất hiện ở mọi nơi: công sở, quán game, nhà riêng, màn hình smartphone,... Vào thời điểm đó, mỗi sáng thức dậy, ngoài việc bật Facebook để check các dòng thông báo, cộng đồng còn có thêm một việc nữa để làm: vào các trang chế ảnh để xem những tấm ảnh mới từ cộng đồng. Bạn có thể gọi đó là "nghiện", là yêu thích, nhưng tựu chung, những sản phẩm đó đã trở thành một món ăn tinh thần không thể thiếu của mọi người, nhất là giới trẻ.

Tải 9GAG cho Android

Tải 9GAG cho iOS

9gag

Có lẽ chúng ta nên dành một chút thời gian để nhớ về thời kỳ ra đời của trào lưu này, trước khi đi vào câu chuyện của chúng thời điểm hiện tại. Những trang mạng xã hội chế ảnh đã ra đời và phát triển từ những năm 2007, 2008 với sự tiên phong của Reddit, Digg,...

Tuy vậy, kẻ tiên phong chưa chắc đã là kẻ chiến thắng và 9gag đã chứng minh được điều đó. Mãi đến năm 2008, trang web vốn là của Hồng Kông và đặt máy chủ tại Mỹ này mới được hai anh em nhà họ Chan: Ray Chan và Chris Chan sáng lập và đưa vào hoạt động. Tuy nhiên vào thời điểm đó, 9gag gặp đúng "thiên thời" khi xu hướng những bức ảnh chế do người dùng tự tạo đang tăng nhanh và phát triển. Và chỉ vài năm sau đó, 9gag phát triển một cách mà chính trang Wall Street Journal phải dùng từ "điên cuồng".

Tính đến năm 2012, 9gag đã đạt con số 70 triệu người truy cập cùng 1 tỷ lượt xem mỗi tháng, đứng thứ 6 trong xếp hạng tìm kiếm của Google.

Facebook hàng chục triệu lượt like của 9gag

rồi Instagram

... và Twitter

Ở Việt Nam, 9gag không phải là cái tên đình đám cho lắm khi trào lưu này mới ra đời. Vào thời điểm mà 9gag bắt đầu xuất hiện tại Việt Nam, nói đến chế ảnh, người ta chỉ nhớ đến Cab.vn, Epic.vn và một vài trang khác. Thậm chí nếu xét về lượng người dùng và truy cập, lúc đó chắc chắn Cab và Epic không hề có đối thủ xứng tầm.

Tuy nhiên việc chậm đổi mới nội dung cùng việc quá dựa dẫm vào Rage comics đã khiến 2 ông lớn một thời này "sẩy chân", để mất thị phần vào tay một thế lực mới. Tính đến lúc này, 9gag cũng chỉ là một trang chế ảnh được số ít người dùng Internet Việt Nam biết tới.

Có một điều mà 9gag gặp bất lợi khi xuất hiện ở Việt Nam (dù rằng có lẽ bản thân họ cũng chưa từng có kế hoạch chinh phục thị trường này) là việc ngôn ngữ họ sử dụng là tiếng Anh. Người Việt biết tiếng Anh, thậm chí còn được học rất nhiều ở trường, nhưng việc đọc những bức ảnh chế thì lại là chuyện khác. Người ta chỉ muốn làm sao để đọc và nắm nội dung những bức ảnh một cách nhanh nhất, chứ không muốn mò mẫm ý nghĩa của bức ảnh đó. Về mặt này, những trang web trong nước đã làm và còn làm rất tốt.

Lượng người dùng khổng lồ trong suốt một thời gian dài đã chứng minh trào lưu này có đầy đủ tiềm năng để phát triển mạnh mẽ. Nhưng sau những sự ra đi của những kẻ tiên phong trong nước, phong trào này bị chùng xuống nặng nề. Người dùng đã dần từ bỏ thói quen chế ảnh, những chiếc máy tính lại quay về với nhiệm vụ chỉ check Facebook mỗi sáng thức dậy. Vậy lí do là vì đâu?

Đã có một thời, đây là ông lớn trong làng chế ảnh Việt

Phải chăng là cộng đồng đã hết tâm huyết? Câu trả lời là không. Bằng chứng là vẫn có rất nhiều phong trào chế ảnh tự phát xuất hiện, như "Đường Tăng xin link" hay "Chaien hư cấu" chẳng hạn. Chúng vẫn phát triển một cách vô cùng mạnh mẽ, dù chỉ là trên các comment của Facebook.

Vậy phải chăng là do sự khó khăn trong tìm kiếm nguồn ảnh mới? Cũng không nốt. Bởi 9gag vẫn còn đó, và bạn thậm chí còn có thể dễ dàng truy cập Fanpage, Instagram, Twitter của ông lớn này để xem những bức ảnh chế hàng ngày. Tuy nhiên dù đã "sạch bóng quân thù", đến bây giờ 9gag vẫn chỉ phổ biến trong một cộng đồng nhỏ tại Việt Nam, và có lẽ tiếng Anh lại một lần nữa là một rào cản không nhỏ trong vấn đề này.

Lí do hợp lí nhất trong trường hợp này, có lẽ chỉ có thể giải thích bằng 2 chữ: thói quen. Cũng giống như thời cab.vn bị thoái trào, khi mà một bộ phận không nhỏ người dùng trung thành của họ kiên quyết nói không với những trang web khác.

Với họ, chế ảnh phải là "cá bơ", chỉ ở cab thì mới có niềm vui của việc chế ảnh. Người dùng Việt đã quá quen với những món ăn tinh thần hàng ngày của họ, và thật khó để chấp nhận chuyển qua sử dụng một dịch vụ mới, dù cho đó có là trang web chế ảnh số 1 toàn cầu đi chăng nữa.

9gag cần phải cố gắng nhiều nếu không muốn màu đỏ này diễn ra thường xuyên

Nhu cầu của cộng đồng mạng vẫn còn đó, nhưng chẳng biết đến bao giờ nó mới lại đươc "thỏa mãn". Thậm chí ngay cả 9gag cũng đang phải thay đổi nhiều thứ để duy trì được vị thế số một thế giới của mình. Instagram, Fanpage của họ giờ đây mới là thứ mà tôi cùng những người bạn của mình xem hàng ngày, thay vì giữ thói quen truy cập vào app di động và dành hàng tiếng đồng hồ chỉ để đọc ảnh chế như trước.

Trong thế giới công nghệ, mọi thứ đều thay đổi, bao gồm cả thị hiếu của người dùng. Trang web 9gag.com vẫn giữ được rank 2xx trên bảng xếp hạng toàn cầu của Alexa (dù rằng thời gian gần đây, uy tín của trang xếp hạng này đang bị đặt nhiều dấu hỏi), nhưng nó đang có chiều hướng đi xuống. Và nó cũng là một lời cảnh báo dành cho họ nếu như không muốn rơi vào tình cảnh của chính các đối thủ mà họ đã vượt qua trước đây.

9Chat, một trong những sản phẩm mới của 9gag

Cái kết của bài viết này, tôi muốn đặt cho các bạn độc giả một câu hỏi: Liệu bạn có còn yêu thích việc chế ảnh và mong chờ sự trở lại của trào lưu này không?