Xe điện khiến tốc độ trở nên rẻ – nhưng cũng lấy đi niềm vui cầm lái

Ngày xưa, lái xe không chỉ đơn thuần là di chuyển từ điểm A đến điểm B. Chỉ cần chạy xe ra cửa hàng gần nhà, nếu đúng chiếc xe “hợp gu”, thì đó cũng có thể trở thành một trải nghiệm khiến người ta hào hứng. Những mẫu “xe dành cho người thích lái” – nhấn mạnh cảm giác, độ phản hồi và sự gắn kết với chiếc xe – từng là liều thuốc giúp nhiều người thoát khỏi sự nhàm chán của công việc thường ngày. Ở mỗi tầm giá đều có những lựa chọn như vậy. Nhưng bây giờ? Người viết bắt đầu nghi ngờ rằng khái niệm “driver’s car” gần như không còn tồn tại theo đúng nghĩa ban đầu.

Công nghệ đã vô tình lấy đi cái “hồn” của việc cầm lái

Xe hiện đại chủ yếu vận hành theo kiểu “fly-by-wire”, tức mọi thao tác của người lái đều đi qua một lớp máy tính trung gian trước khi tác động đến cơ cấu cơ khí thực sự. Dĩ nhiên, không ai phủ nhận tầm quan trọng của ABS, kiểm soát lực kéo hay phanh khẩn cấp tự động – tất cả đều phục vụ an toàn. Nhưng vẫn có chút tiếc nuối, vì chẳng mấy ai nhận ra rằng xe đang “tự lái hộ” chúng ta ngày một nhiều.

Ở đây không chỉ nói đến chế độ tự lái của Tesla, mà chính là những can thiệp âm thầm: xe tự chỉnh khi bạn phanh, vào cua hay tăng tốc. Cảm giác giống như cho một đứa trẻ ngồi lên ghế lái để “giả vờ cầm lái”, trong khi người lớn vẫn kiểm soát hoàn toàn phía sau. Thêm vào đó, các hãng xe cố tình tách người lái khỏi mặt đường, giảm tối đa cảm nhận rung, trượt hay chuyển động của bánh xe – thứ vốn tạo nên sự gắn kết thật sự giữa con người và chiếc xe.

Tốc độ giờ quá “rẻ”, và sự kết nối thì biến mất

Phải thẳng thắn: xe điện đã khiến tốc độ trở nên… nhàm chán. Từng có thời, việc tiến gần đến những cột mốc tăng tốc “không tưởng” là điều gây phấn khích. Giờ, nhờ đặc tính của động cơ điện và phần lớn là do Tesla thúc đẩy, bất cứ chiếc xe gia đình nào cũng có thể vọt lên như siêu xe.

Ngay cả với xe xăng hiệu suất cao, mọi thứ cũng trở nên quá hoàn hảo: launch control lo giúp bạn đề-pa, những động cơ tăng áp hiện đại gần như không còn khoảng trễ để người lái “sai sót”. Trước đây, để đạt được thành tích 0–100 km/h hay quãng 400 mét chuẩn như hãng công bố, người lái phải thật sự có kỹ năng. Còn bây giờ? Chỉ cần bấm nút và để xe tự lo.

Công nghệ khiến ai cũng trở nên “tay lái giỏi” – theo một cách giả tạo

Hệ thống treo chủ động, vi sai thông minh và đủ loại cảm biến giúp cả những người ít kinh nghiệm cũng có thể qua cua như một tay đua, vì máy tính đã xử lý phần khó nhất. An toàn hơn? Đúng. Nhưng điều đó chẳng giúp người lái trở nên giỏi hơn. Thậm chí, nó dễ khiến ai đó ảo tưởng về khả năng của mình, cho đến khi vượt quá giới hạn mà các hệ thống hỗ trợ không thể cứu vãn.

Ngày trước, chỉ cần một chiếc xe dẫn động cầu sau, động cơ đặt trước và công suất vừa phải là đã đủ để tạo nên thú vui cầm lái. Giờ đây, điều đó chẳng nói lên được gì nữa. Dù có chế độ lái thể thao hay “nhiệt huyết” hơn, mọi cảm giác đều vẫn bị lọc qua lớp điện tử luôn sẵn sàng can thiệp bất cứ lúc nào.

Những “driver’s car” cuối cùng đang dần biến mất

Không lạ khi ngày càng nhiều người tìm về những chiếc xe cũ. Các mẫu xe từ thập niên 80–90 dù không mạnh mẽ nhưng lại mang đến cảm giác lái chân thật, đủ để người lái cảm nhận từng gợn đường. Càng tiến gần tới thời hiện đại, niềm vui thuần túy ấy càng hiếm hoi dần.

Dù chưa biến mất hoàn toàn, nhưng khi thế giới đi theo xe điện, hybrid và tự lái, cảm giác lái thực sự sẽ trở thành một thứ xa xỉ. Đa số người dùng chỉ coi xe là phương tiện, không phải đam mê.

Hiện tại, những mẫu xe như Toyota 86, GR86, Mazda Miata và vài cái tên hiếm hoi khác vẫn đang giữ tia hy vọng cho những người không đủ khả năng chi cho Porsche hay các xe thể thao thuần lái khác. Và nếu bạn may mắn tìm được chiếc xe khiến mình thật sự thích cầm lái, hãy cân nhắc giữ nó càng lâu càng tốt – vì những trải nghiệm như vậy đang trở nên ngày càng khó tìm trong thế giới xe hiện đại.