Yahoo Mash thất bại: Đôi khi nổi tiếng vẫn là chưa đủ!

Hy vọng rằng cuối cùng thì Yahoo cũng đã học được câu châm ngôn “Có cung ắt có cầu” đơn giản không thể áp dụng cho một mạng xã hội ảo.

Mục tiêu một thời của Microsoft này đang lặng lẽ đóng cửa Yahoo Mash - nỗ lực mới nhất của hãng này trong việc tạo ra một mạng xã hội rộng khắp như Facebook hay MySpace.

Đây là thất bại mới nhất của Yahoo trong lĩnh vực mạng xã hội sau lần cố gắng mua Facebook không thành. Yahoo Mash đã không thể vượt qua được phiên bản trước đó của mình là Yahoo 360.

Mash thì dễ thương, với giao diện bóng bẩy, và trên hết Yahoo đã có sẵn hàng triệu người đăng ký vào Mash. Nhưng sự thất bại của dự án này là dấu hiệu cho thấy một sự thật lớn hơn trong thế giới mạng xã hội: khi nhảy vào thị trường bão hòa này, kẻ mới phải đưa ra được một thứ gì đó hoàn toàn mới và hữu dụng.

Vâng, thực sự là thế. Và đó là bài học cho những ai đang hằm hè ngôi vị của Facebook.

Cộng đồng mạng xã hội thì chỉ trích: những hãng đó chẳng là gì ngoài những kẻ phô trương, chỉ ra sự nổi tiếng của các ứng dụng ngớ ngẩn trên Facebook, các text lấp lánh sặc sỡ trang điểm cho hàng triệu profile của các teenager trên MySpace. Điều đó là không đúng: nếu bạn nhìn vào hai mạng xã hội lớn nhất và thành công nhất hiện nay là Facebook và MySpace, bạn sẽ thấy cả hai đều có những ứng dụng rất nổi bật ngay từ khi mới bắt đầu.

Ban đầu mọi người đăng ký vào MySpace bởi nó cung cấp các công cụ chưa từng có bao giờ giúp các ban nhạc độc lập có thể lan truyền âm nhạc của mình – và các hỗ trợ giúp người hâm mộ theo dõi được các ban nhạc đó. Facebook thì lại chiếm được cảm tình của số đông bởi khởi đầu nó là bản danh mục kỹ thuật số của một trường đại học.

Các mạng xã hội phát triển ổn định trong những năm gần đây nếu không nhằm vào một phân đoạn thị trường lớn, ví dụ như Bebo với đoạn thị trường dưới 25 tuổi, thì cũng tìm kiếm thành công tại những nơi mạng xã hội chưa trở nên bão hòa, như Hi5 với thị trường châu Mỹ Latin.

Tuy nhiên, những mạng xã hội này cũng có những điểm khác biệt riêng của mình. Ví dụ: Bebo, hãng từng bị AOL thâu tóm, thu hút người dùng bởi thư viện lập trình video độc đáo của mình. Còn Hi5 thì lại đang đưa ra giới thiệu một trang web ĐTDĐ mà hãng hy vọng sẽ hấp dẫn những khách hàng không thường xuyên sử dụng máy tính.

Vào thời AOL People Connection, chỉ nội ý tưởng tạo ra một profile và đưa bạn một danh xưng trên mạng đã là đủ. Nhưng chỉ một thập kỷ sau, việc điền vào một profile trên mạng giống như việc điền vào biểu mẫu thuế vậy, chẳng có gì thú vị!

Nếu Yahoo, hoặc bất kỳ đối thủ nào khác của Facebook, muốn hoạt động thực sự trong lĩnh vực mạng xã hội, nó phải đưa cho hàng triệu người sử dụng của mình một lý do hợp lý để tạo profile và kết nối với bạn bè. Vật nuôi ảo mà bạn của bạn có thể “nựng” không phải là một lý do thuyết phục. Hoặc kiểu “widget” kéo thả cũng vậy – đó là thứ có thể kéo người ta đến một dịch vụ trang chủ cá nhân chứ không phải là một mạng xã hội.

Ý tưởng là: Yahoo đã có thể làm tốt hơn trên thị trường mạng xã hội ảo này bằng cách giới thiệu một danh sách bạn bè (friends list) và các tùy chọn dẫn tin (news feed option) tới trang chủ Yahoo.com của các thành viên hơn là cố gắng tạo ra một dịch vụ riêng biệt. Bằng cách đó, thói quen lướt và khám phá web của các thành viên hiện tại sẽ không bị thay đổi.

Hiện tại Yahoo đang sở hữu một số tính năng rất hấp dẫn: thông báo trên feed của trang chủ Yahoo của các thành viên: ai là người trong danh sách của bạn vừa mới upload ảnh lên Flickr, ai phản hồi bình luận về các thông tin mới nóng hay ai đã bầu chọn các mẩu tin trên Yahoo Buzz...

Nhìn lại mạng xã hội ảo của Google là Orkut, không nổi tiếng toàn cầu song lại rất được ưa chuộng tại Brazil và Ấn Độ. Thay vào việc cố đẩy Orkut vào các thị trường đã bị bão hòa bởi sự cạnh tranh giữa các mạng xã hội ảo, Google đã lặng lẽ kết hợp các tính năng hiện tại thành một tổ hợp gần gũi hơn.

Riêng tuần này, Google đã ra thông báo về việc gắn thêm tính năng “ăn theo” vào nền tảng blog Blogger, và mời người sử dụng nhập vào danh sách của Blogger. Người sử dụng có thể đăng ký vào phần mềm Google Reader RSS một số blog trên Blogger để có thể theo dõi bên cạnh các blog khác. Datebook hỗ trợ Google Calendar đã trở nên quá quen thuộc đối với các khách hàng của Gmail. Và khi các ứng dụng thiết kế được ưa chuộng, Google đã phát triển một số tiêu chuẩn như OpenSocial và sắp tới là Friend Connect cho các mạng xã hội khác triển khai.

Nói cho công bằng, Google cũng có đóng góp vào danh sách các sai lầm ngớ ngẩn trong lĩnh vực mạng xã hội ảo: hãng này từng mua dịch vụ Dodgeball thông báo địa điểm người sử dụng trên ĐTDĐ, sau đó lại không biết ứng dụng dịch vụ này vào đâu, và cuối cùng đành để nó chết dần chết mòn. Cũng chưa biết là hãng này định làm gì với Jaiku - một mạng xã hội xây dựng dựa trên hình mẫu Twitter vừa được Google mua năm ngoái. Chỉ với OpenSocial và Friend Connect thì vẫn còn quá sớm để khẳng định Google chắc chắn sẽ thành công trong lĩnh vực này.

Tuy nhiên, điểm quan trọng nhất là có vẻ Google hiểu rằng thị trường này không còn chỗ trống cho việc đưa ra và phát triển một mạng xã hội thu hút toàn công chúng. Với sự sụp đổ của Mash, có lẽ Yahoo cũng đã hiểu ra được điểm này. Yahoo giờ đây đang cố tránh sự bình phẩm từ công chúng.

Và chỉ có Chúa mới biết, họ còn không muốn điều gì nữa...