Điểm danh những công nghệ thập niên 90 vẫn được sử dụng rộng rãi đến ngày nay

Thập niên 1990 là thời kỳ bùng nổ của công nghệ. Dù điện thoại gắn trên ô tô hay máy nhắn tin đã lùi vào dĩ vãng, rất nhiều công nghệ ra đời trong giai đoạn này vẫn tồn tại và phát triển mạnh mẽ đến tận ngày nay. Dưới đây là những ứng dụng, thiết bị và chuẩn công nghệ mang dấu ấn sâu đậm của “thập kỷ thần tiên” ấy.

BackRub – tiền thân của Google

Việc tìm kiếm thông tin trên Internet vào thập niên 90 không hề dễ dàng. Lúc đó, người dùng chủ yếu nhập thẳng địa chỉ trang web để truy cập, nên gần như không có cách nào “khám phá” những nội dung mới. Google xuất hiện để thay đổi điều đó.

Ban đầu, dự án được Larry Page và Sergey Brin đặt tên là “BackRub”, dựa trên ý tưởng phân tích “backlink”. Dự án khởi động năm 1996, và tên miền google.com được đăng ký vào ngày 15/09/1997. Một năm sau, Google chính thức trở thành công ty.

Gần 30 năm trôi qua, Google Search hiện là trang web có lượng truy cập lớn nhất thế giới, đồng thời Google đã phát triển cả một hệ sinh thái khổng lồ gồm ứng dụng, dịch vụ và thiết bị.

Photoshop

Không nhiều phần mềm đạt được mức độ phổ biến đến mức tên của nó trở thành động từ, nhưng Photoshop là một trong số hiếm hoi đó. “Bức ảnh này được Photoshop rồi”, dù dùng app nào chỉnh, người ta cũng gọi chung như vậy.

Photoshop bắt đầu từ năm 1987 khi Thomas Knoll – sinh viên Đại học Michigan – tạo ra một chương trình xử lý ảnh. Được anh trai mình khuyến khích, Thomas tiếp tục phát triển và trình diễn sản phẩm trước Adobe. Năm 1990, Adobe mua bản quyền phân phối Photoshop 1.0 trên Mac với giá 895 USD — con số rất lớn thời đó.

Trong 5 năm tiếp theo, Photoshop được đưa lên Windows và nhanh chóng bùng nổ. Đến năm 1995, Adobe mua lại toàn bộ bản quyền với giá 34,5 triệu USD. Ngày nay, Photoshop mang về doanh thu hàng tỷ USD mỗi năm và sở hữu hàng triệu người dùng.

DVD

Nghe có vẻ lạ, nhưng đến năm 2024 chúng ta vẫn dùng DVD rất nhiều — thậm chí còn bán chạy hơn Blu-ray. Và tất cả bắt đầu từ thập niên 90.

Trong suốt những năm 70–80, VHS thống trị thị trường phim gia đình. Nhưng khi DVD xuất hiện với chất lượng tốt hơn, dung lượng cao hơn, thao tác dễ hơn và không cần tua lại, mọi thứ đã thay đổi. Những đầu DVD đầu tiên ra mắt tại Mỹ năm 1997 và chỉ 4 năm sau, doanh số của chúng đã vượt VCR.

Đến nay, DVD vẫn rất được ưa chuộng nhờ giá rẻ và chất lượng hình ảnh đủ tốt với đa số người dùng. Tỷ lệ bán còn vượt xa Blu-ray trong nhiều báo cáo gần đây — chứng minh công nghệ của thập niên 90 vẫn chưa “về hưu”.

Tin nhắn SMS

Dù chúng ta đã có thể gọi video ở khoảng cách hàng ngàn km, nhắn tin văn bản vẫn là hình thức giao tiếp phổ biến nhất — và nó bắt đầu từ năm 1992.

Tin nhắn SMS đầu tiên được gửi vào ngày 3/12/1992 từ máy tính đến điện thoại với nội dung “Merry Christmas”. Mãi hơn 10 năm sau SMS mới thực sự bùng nổ và trở thành dịch vụ dữ liệu di động được sử dụng nhiều nhất thế giới.

Ngày nay, hình thức nhắn tin thay đổi tùy khu vực. Người dùng Mỹ thường dùng iMessage hoặc SMS, còn ở phần lớn các quốc gia khác, WhatsApp, Telegram hay WeChat mới là “ông vua”.

Sony PlayStation

Dù game console đã xuất hiện từ những năm 80, một trong các thương hiệu game quyền lực nhất lại khởi nguồn từ thập niên 90: Sony PlayStation.

Chiếc PlayStation đầu tiên ra mắt năm 1994, dùng đĩa CD-ROM nên có thể tạo ra những tựa game “thật” hơn, thu hút cả người lớn lẫn trẻ em. Máy bán được 120 triệu chiếc — một con số khổng lồ. Đến năm 2000, PlayStation 2 còn phá kỷ lục với hơn 150 triệu máy bán ra.

Tính đến 2022, PlayStation vẫn chiếm gần nửa thị phần console toàn cầu — minh chứng cho sức mạnh của thương hiệu hơn 30 năm tuổi này.

Bluetooth

Bluetooth là thứ chúng ta dùng mỗi ngày mà đôi khi quên mất sự tồn tại của nó. Nhưng công nghệ này đã ra đời từ năm 1994.

Được phát minh bởi nhóm kỹ sư tại Ericsson do Tiến sĩ Jaap Haartsen dẫn dắt, Bluetooth ra đời để tạo ra phương thức kết nối không dây, tầm ngắn giữa điện thoại, máy tính và các phụ kiện.

Ngày nay, Bluetooth có mặt trong gần như mọi thiết bị: smartphone, đồng hồ, tai nghe, bóng đèn, ổ cắm, khóa cửa, máy pha cà phê… và còn nhiều nữa. Có thể nói đây là một trong những công nghệ thành công nhất của thập niên 90.

Định dạng MP3

Máy nghe nhạc MP3 có thể đã biến mất, nhưng định dạng MP3 thì chưa. Được giới thiệu vào năm 1991, MP3 đã thay đổi hoàn toàn cách chúng ta lưu trữ và chia sẻ âm nhạc.

Trong thời kỳ Internet còn chậm và ổ cứng rất đắt, MP3 cho phép nén nhạc nhỏ hơn nhiều mà chất lượng không giảm quá nhiều. Điều này khiến MP3 trở nên cực kỳ phổ biến, kéo theo sự bùng nổ của chia sẻ nhạc trực tuyến — và tất nhiên, cả vấn đề bản quyền.

Đến nay, dù có nhiều định dạng mới tốt hơn, MP3 vẫn được sử dụng rộng rãi vì độ tương thích cao và chất lượng ổn.

Thập niên 90 còn mang đến nhiều thứ khác: Internet hiện đại, trình duyệt web, Amazon… Đây thực sự là giai đoạn vàng, đặt nền móng cho công nghệ mà chúng ta đang dùng mỗi ngày.