Khủng hoảng RAM 2025: Vì sao AI khiến giá bộ nhớ tăng vọt?

Năm 2025 từng được kỳ vọng sẽ khép lại khá tích cực với ngành PC, khi các mảng quan trọng như CPU và GPU đều ghi nhận nhiều bước tiến. Tuy nhiên, khi bước sang quý IV, những rắc rối lớn bắt đầu xuất hiện – đặc biệt là với cộng đồng game thủ. Lần này, “thủ phạm” chính là cơn sốt AI. Nhưng trước hết, cần nhìn nhận một thực tế quan trọng: ngành công nghiệp bán dẫn đang bước vào một “siêu chu kỳ DRAM”, nơi bộ nhớ bị AI “nuốt chửng”, kéo theo tình trạng thiếu hụt nghiêm trọng trên quy mô toàn cầu.

AI đang gây ra khủng hoảng DRAM toàn cầu năm 2025 như thế nào

Lĩnh vực AI đang khát năng lực tính toán hơn bao giờ hết. Để đáp ứng nhu cầu đó, các hãng như NVIDIA và AMD buộc phải đẩy nhanh tốc độ đổi mới, vận hành theo chu kỳ ra mắt sản phẩm gần như hằng năm. Trong số các thành phần được nâng cấp liên tục – từ tiến trình sản xuất, bố cục chip đến kiến trúc tổng thể – HBM (High-Bandwidth Memory) đang đóng vai trò đặc biệt quan trọng.

Để huấn luyện và vận hành các mô hình AI tiên tiến như GPT-5.2, hệ thống cần một không gian lưu trữ cực nhanh cho trọng số mô hình, và HBM chính là lựa chọn gần như bắt buộc.

Lý do HBM được nhắc đến nhiều là vì nó đã trở thành nguồn tiêu thụ DRAM lớn nhất trong những tháng gần đây. Theo ước tính, để sản xuất 1 bit HBM, các hãng cần tới khoảng 300% (gấp 3 lần) năng lực wafer so với việc sản xuất 1 bit DDR5. Chưa dừng lại ở đó, HBM còn có tỷ lệ thành phẩm thấp hơn do quy trình đóng gói cực kỳ phức tạp, khiến lượng wafer DRAM cần thiết càng tăng cao nếu muốn đạt sản lượng tương đương bộ nhớ tiêu dùng.

Với các nhà sản xuất chip, HBM là công nghệ không thể bỏ qua. Đó là lý do vì sao HBM liên tục được nâng cấp qua nhiều thế hệ, từ HBM3, HBM3E và hiện đang hướng tới HBM4/4E . Quan trọng hơn, đối với các nhà cung cấp như Samsung hay SK hynix , việc ưu tiên dây chuyền sản xuất cho khách hàng AI mang lại lợi nhuận cao hơn rất nhiều. Giá hợp đồng HBM đang tăng vọt, và các nhà sản xuất rõ ràng không muốn bỏ lỡ “mỏ vàng” này.

Không chỉ HBM, các trung tâm dữ liệu còn cần hàng loạt sản phẩm DRAM khác như DDR5 RDIMM cho CPU máy chủ , hay MCRDIMM/MRDIMM để giải quyết bài toán băng thông bộ nhớ. Với tốc độ mở rộng chóng mặt của hạ tầng AI, nhu cầu DRAM đã tăng đến mức dự báo cho thấy AI sẽ tiêu thụ khoảng 20% tổng sản lượng DRAM toàn cầu vào năm 2026 , và con số này hoàn toàn có thể tiếp tục tăng.

Vì sao Lenovo, Dell, ASUS… đang tính chuyện tăng giá PC?

Khi năng lực sản xuất DRAM bị bóp nghẹt, các hãng PC đang gặp khó khăn lớn trong việc đảm bảo nguồn cung. Trước đây, những nhà sản xuất như Lenovo từng dựa vào lượng DRAM tồn kho để giữ giá bán ổn định. Nhưng khi tình trạng thiếu hụt được dự báo sẽ kéo dài thêm nhiều quý, họ gần như không còn lựa chọn nào khác ngoài việc tăng giá sản phẩm.

Dell – một trong những nhà cung cấp PC lớn nhất thế giới – được cho là đang lên kế hoạch tăng giá, với mức tăng có thể lên tới vài trăm USD cho một số cấu hình. Đặc biệt, người dùng chọn cấu hình RAM cao sẽ phải trả thêm khoản chi phí rất đáng kể. Các mức tăng được ghi nhận bao gồm:

• Tăng 130–230 USD cho laptop và desktop Dell Pro/Pro Max cấu hình 32 GB RAM
• Tăng 520–765 USD cho hệ thống trang bị 128 GB RAM
• Tăng 55–135 USD cho cấu hình SSD 1 TB
• Tăng 66 USD cho laptop AI dùng RTX PRO 500 Blackwell (6 GB)
• Tăng tới 530 USD cho laptop AI dùng RTX PRO 500 Blackwell (24 GB)

Các hãng khác như ASUS và Acer cũng được cho là đang điều chỉnh giá bán để đối phó với tình trạng thiếu RAM. Chủ tịch Acer, Jason Chen, thừa nhận chi phí linh kiện (BoM) của nhiều sản phẩm đã tăng mạnh, buộc hãng phải tăng giá để duy trì nguồn cung ổn định. Ngay cả những nhà sản xuất quy mô nhỏ như Framework cũng đang cân nhắc tăng chi phí nâng cấp RAM, cho thấy một làn sóng tăng giá diện rộng đang tiến gần đến game thủ.

Theo chia sẻ từ MAINGEAR, một trong những nhà tích hợp hệ thống lớn, CEO Wallace Santos khuyến cáo người dùng không nên chần chừ việc nâng cấp PC , vì tình hình được dự báo sẽ còn xấu hơn trong năm 2026. Ông cho biết giá DRAM đã tăng vọt và hãng đang cố gắng trì hoãn việc điều chỉnh giá cho khách hàng lâu nhất có thể, nhưng người tiêu dùng nên mua sớm nếu tìm được cấu hình chưa bị đội giá.

IDC cũng cảnh báo rằng giá bộ nhớ sẽ là vấn đề lớn của ngành PC trong thời gian tới, với dự báo lượng PC xuất xưởng có thể giảm 4,9% trong năm tới. Trước áp lực này, các nhà sản xuất PC chỉ còn ba lựa chọn:

• Tăng giá bán để bù chi phí DRAM
• Giảm cấu hình bộ nhớ , ví dụ giữ 8 GB RAM làm tiêu chuẩn thay vì 16 GB
• Trì hoãn ra mắt sản phẩm , hoặc thu hẹp dòng cao cấp (điều đã từng xảy ra với RTX 50 SUPER)

Có nên nâng cấp RAM ngay lúc này?

Đây có lẽ là phần quan trọng nhất với người dùng phổ thông. Lời khuyên đầu tiên và quan trọng nhất là đừng để FOMO chi phối quyết định mua RAM . Nếu bạn đang dùng 8 GB hoặc 16 GB RAM , tốt nhất nên giữ nguyên trong vài tháng tới, thay vì vội vàng nâng cấp với mức giá đang bị đẩy lên cao.

Nghe có vẻ ngược đời, nhưng mua PC lắp sẵn (pre-built) lại có thể là lựa chọn hợp lý lúc này. Nhiều hệ thống OEM lớn vẫn đang bán PC với mức giá chưa phản ánh đầy đủ tình trạng thiếu RAM, đi kèm cấu hình bộ nhớ khá ổn.

Nếu hai phương án trên không phù hợp, bạn có thể cân nhắc thị trường RAM DDR4/DDR5 đã qua sử dụng . RAM vốn bền bỉ và khó làm giả hơn GPU, miễn là bạn kiểm tra kỹ trước khi mua. Dù vậy, kỳ vọng “giá hời” là không dễ, bởi khủng hoảng bộ nhớ đã trở thành vấn đề quá phổ biến.

Các dự báo hiện tại cho rằng tình trạng thiếu bộ nhớ có thể kéo dài tới 2027 hoặc thậm chí 2028, dù mọi thứ vẫn còn phụ thuộc vào biến động chuỗi cung ứng. Những nhà cung cấp như SK hynix đang chạy đua mở rộng năng lực sản xuất, nhưng xây dựng nhà máy mới là câu chuyện tính bằng năm.

Trong giai đoạn đầy thách thức này, việc nắm bắt thông tin và hiểu rõ phản ứng của thị trường PC trước khủng hoảng DRAM sẽ giúp người dùng đưa ra quyết định mua sắm khôn ngoan hơn. Chúng ta từng vượt qua cơn sốt đào tiền số và đứt gãy chuỗi cung ứng thời COVID – và rất có thể, ngành PC cũng sẽ vượt qua được thử thách mang tên AI.