Tại sao cá heo thích cưỡi sóng trước mũi tàu?

Cá heo bơi chơi đùa hoặc cưỡi những con sóng trước mũi tàu (được gọi là bow riding) không phải là hiện tượng hiếm gặp. Có nhiều lý giải khác nhau cho hành vi này.

Theo cuốn sách Encyclopaedia of Marine Mammals của tác giả Bernd Würsig, kể từ khi xuất hiện những con tàu chạy nhanh trên đại dương, cá heo đã bơi trước mũi tàu. Người Hy Lạp cũng viết về hành vi này của cá heo ở vùng biển Địa Trung Hải.

Cá heo mũi chai (Tursiops truncatus) đặc biệt nổi tiếng với hành vi cưỡi sóng trước mũi tàu. Trong các hoạt động du lịch ngắm cá heo hay những chuyến quan sát bằng tàu thuyền, loài cá heo này cũng thường xuyên xuất hiện.

Chuyên gia Elizabeth Hawkins tại công ty Dolphin Research Australia cùng cộng sự đã thực hiện một nghiên cứu tìm hiểu về loài vật này và những lần chúng chạm trán với tàu thuyền.

Trong giai đoạn 2003 - 2006, các tàu thuyền trong nghiên cứu của họ đã chạm trán với 201 nhóm cá heo, trong đó 44 nhóm tương tác với tàu thuyền. Các nhà nghiên cứu cho rằng, cá heo cưỡi sóng trước mũi tàu nhằm giảm mức tiêu tốn năng lượng khi bơi, ngoài ra có thể một phần mục đích là vui chơi. Loại tàu, hoạt động của tàu và trạng thái động cơ đều là các yếu tố có thể ảnh hưởng đến mức độ hoạt động và sự tương tác của cá heo với tàu.

Trong một nghiên cứu khác được trình bày tại Hội nghị Thường niên lần thứ 28 của Hiệp hội Thú biển châu Âu năm 2014, các nhà khoa học nhận thấy hoạt động cưỡi sóng trước mũi tàu của cá heo cũng bị ảnh hưởng bởi vùng biển. Họ liên kết hành vi cưỡi sóng trước mũi tàu với các chiến lược và hoạt động kiếm ăn của cá heo. Ví dụ, tại eo biển Istanbul, cá heo thường xuyên thực hiện hành vi này ở lối vào phía nam hơn do khu vực này chúng bắt cá thuận lợi hơn. Tuy nhiên, vui chơi cũng có thể là một lý do khiến cá heo có hành vi này.

Cá heo còn được bắt gặp cưỡi sóng phía trước những con cá nhám phơi nắng (Cetorhinus maximus). Trong 6 đợt quan sát ngoài khơi bờ biển tây nam Ireland năm 2012 - 2019, các chuyên gia bắt gặp cá heo tương tác với cá nhám phơi nắng và ghi lại 94 lần cưỡi sóng. Nhóm nghiên cứu cho rằng, đây có thể là một chiến lược kiếm ăn đôi bên cùng có lợi, nhưng khả năng cao hơn là cá heo chỉ đang chơi đùa.

Nghiên cứu do chuyên gia Seán A. O'Callaghan từ Đại học Công nghệ Atlantic và Nick Massett từ Tổ chức Cá voi và Cá heo Ireland thực hiện, xuất bản trên tạp chí Aquatic Mammals năm 2020.

Như vậy, cá heo có thể cưỡi sóng trước mũi tàu để được hưởng lợi về năng lượng khi bơi, tiếp cận nơi kiếm ăn ưa thích, tận dụng cơ hội săn mồi tốt hơn và để vui chơi.

Nguồn báo cáo: https://www.iflscience.com/why-do-dolphins-swim-in-front-of-ships-73870