Ứng dụng phân quyền (DApp) là gì?

Phạm Hải

Với sự bùng nổ của tiền điện tử và Blockchain, chúng ta ngày càng gặp nhiều hơn những thuật ngữ về lĩnh vực này và một trong số đó là DApp.

DApp – Decentralized Application (Ứng Dụng Phân Quyền hay Ứng Dụng Phi Tập Trung) là một khái niệm rất mới và rất rộng, khiến cho nhiều người không khỏi thắc mắc và dễ gây nhầm lẫn.

Bạn muốn tìm một ví dụ nổi tiếng nhất về DApp? Hãy nhìn vào trường hợp của Bitcoin. Bitcoin là một giải pháp blockchain phân tán phi tập trung, cho phép các giao dịch tài chính được thực hiện. Bitcoin đã chứng tỏ rằng nó có thể giải quyết hiệu quả vấn đề phát sinh từ hệ thống tiền mặt điện tử không tin cậy và có thể mở rộng bằng cách sử dụng sổ kế toán ngang hàng, phân phối, Bitcoin blockchain. Bên cạnh việc trở thành một hệ thống tiền điện tử ngang hàng, Bitcoin cũng là một ứng dụng mà người dùng có thể tương tác với nhau thông qua phần mềm máy tính.

Bitcoin

Theo Ethereum White Paper (Sách trắng Ethereum), ứng dụng phân quyền được chia làm 3 mục chính:

Các ứng dụng tài chính. Các ứng dụng này cung cấp cho người dùng phương pháp quản lý tài chính, đối với cả fiat và crypto, bao gồm tiền tiết kiệm, thừa kế và thậm chí cả một số loại hợp đồng lao động toàn diện.
Ứng dụng bán tài chính. Là các ứng dụng có liên quan đến tiền, chắc chắn rồi, nhưng tài chính không phải là trọng tâm trong cách thức vận hành của ứng dụng này.
Các ứng dụng phi tài chính. Là các ứng dụng không liên quan đến tiền, chẳng hạn như quy trình xác minh danh tính, hệ thống bỏ phiếu, công cụ quản trị hoặc thậm chí hệ thống lưu trữ tệp phi tập trung.

Điều gì tạo nên một ứng dụng phân quyền?

Theo lý thuyết chung của ứng dụng phân cấp sách trắng (General Theory of Decentralized Applications White Paper), một ứng dụng chỉ được coi là một DApp nếu nó đáp ứng đủ các tiêu chí sau:

Open Source (mã nguồn mở): Ứng dụng phải hoàn toàn có mã nguồn mở, được điều hành tự động, và không có bất kỳ tổ chức hay cá nhân nào kiểm soát được phần lớn token của nó. Ứng dụng có thể điều chỉnh giao thức của nó để đáp ứng các cải tiến được đề xuất và phản hồi của thị trường nhưng tất cả các thay đổi phải được quyết định bởi sự đồng thuận của người dùng - những cổ đông của DApp đó.
Decentralized (phân quyền): Dữ liệu và hồ sơ hoạt động của ứng dụng phải được lưu trữ mã hóa trong một blockchain công cộng, phi tập trung để tránh việc tập trung hóa, dễ thành điểm yếu dễ bị tấn công.
Token: Ứng dụng cần phải sử dụng một token mã hóa (có thể là Bitcoin hay một token nội bộ nào đó cho hệ thống của chính nó). Token này cần thiết cho việc truy cập vào ứng dụng và bất kỳ đóng góp có giá trị nào của các miner, famer cũng sẽ được thưởng bằng token của ứng dụng.
Algorithm (thuật toán): Ứng dụng phải tạo token theo thuật toán mật mã chuẩn để cho phép mining thông qua các nút (node network). Ví dụ như Bitcoin sử dụng thuật toán Proof of Work.

Một lần nữa, Bitcoin lại trở thành một ví dụ dễ hiểu nhất về hình mẫu của một ứng dụng phi tập trung, trong khi có một số bất đồng về hướng phát triển của Bitcoin. Cũng theo Sách trắng, dựa trên đặc tính là có sở hữu blockchain riêng hay xây dựng dựa trên blockchain khác, có ba loại DApp:

Loại 1: Ứng dụng phân quyền có sở hữu blockchain riêng (có thể kể đến như Bitcoin và Ethereum).
Loại 2: Ứng dụng phân quyền sử dụng blockchain của các ứng dụng phân quyền loại 1. Các DApp loại 2 là các giao thức và phát hành mã token cần thiết để thực hiện các chức năng của nó.
Loại 3: Ứng dụng phân quyền sử dụng giao thức của ứng dụng phân quyền loại 2. Các ADpp này cũng là giao thức và có token riêng cần thiết để thực hiện các chức năng của nó.

Thật sự mà nói thì các khái niệm này cũng tương đối rắc rối. Để hiểu rõ hơn, bạn có thể tư duy theo cách sau:

DApps loại 1 cũng tương tự như các hệ điều hành máy vi tính chúng ta sử dụng hàng ngày (Windows, macOS, Linux…). Trong khi đó DApps loại 2 đóng vai trò giống như những “chương trình phần mềm đa năng” như trình xử lý văn bản (MS Words hoặc chương trình bảng tính (MS Excel).

5 ví dụ đáng chú ý về ứng dụng phân quyền.

Bây giờ bạn đã hiểu qua được các định nghĩa và đặc điểm của một DApp, hãy xem xét thêm một số ví dụ sau đây. Những ví dụ này sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về cách thức hoạt động của các DApp cũng như làm thế nào sử dụng được chúng. Ngoài ra, các ví dụ sau đây cũng minh họa cho mô hình phân loại DApp (ba loại).

Augur

Augur kết hợp các mạng lưới phân quyền và thị trường dự đoán tài chính để tạo ra dự báo có độ chính xác cao. Ứng dụng này được xây dựng dựa trên blockchain Ethereum. Hiện tại, Augur cho phép bạn đưa ra những dự đoán về các sự kiện sẽ diễn ra trong thế giới thực chứ không chỉ giới hạn ở các thị trường tài chính. Nền tảng ứng dụng này biến các dự đoán của bạn thành những “lượt chia sẻ” mà những người dùng khác có thể mua hoặc bán được.

Augur là một ứng dụng phân quyền loại 2.

Golem

Golem là một trong những “thị trường toàn cầu đầu tiên” cho việc giao dịch, trao đổi sức mạnh tính toán. Nền tảng này tự nó đã là một siêu máy tính toàn cầu, có mã nguồn mở, phi tập trung hóa mà mọi người đều có thể truy cập vào được. Điều đó có nghĩa là nếu bạn đang sở hữu bất kỳ sức mạnh tính toán nào mà không sử dụng tới, bạn hoàn toàn có thể cho những người khác mượn hoặc thuê. Đổi lại, sức mạnh tính toán không sử dụng tới trên mạng Golem sẽ có sẵn để giao dịch như là một phần của một gói kết hợp.

Bất kỳ người dùng nào cũng có thể chia sẻ sức mạnh tính toán của mình để kiếm về được Golem token. Trường hợp sử dụng Golem đầu tiên là để dựng hình GCI, cho phép các nghệ sĩ xử lý các cảnh Blender và LuxRenderer theo một cách có tính toán lớn.

Golem là một ứng dụng phân quyền loại 2.

Aragon

Aragon là một nền tảng quản lý phi tập trung đầy tham vọng và cũng được xây dựng trên blockchain Ethereum. Ứng dụng này muốn phá vỡ các rào cản truyền thống đang hạn chế việc tạo và duy trì các cấu trúc tổ chức. Nói cách khác, Aragon muốn tạo điều kiện để việc tạo ra các tổ chức tự quản phân cấp riêng (Decentralized Autonomous Organizations - DAO) với tất cả mọi yếu tố bạn cần đến như quản lý mã thông báo, chuyển giao, phân công vai trò, gây quỹ, và còn rất nhiều nữa.

Mạng Aragon Token (ANT) cho phép người dùng tham gia vào quá trình vận hành và đưa ra các quyết định của hệ thống. Aragon là một ứng dụng phân quyền loại 2.

Sia

Sia là một nền tảng lưu trữ phân cấp đầy hứa hẹn, góp phần thúc đẩy thị trường lưu trữ toàn cầu. Ứng dụng này tạo ra một thị trường lưu trữ dữ liệu dựa trên blockchain đầu tiên trên thế giới. Nó biến những ổ cứng trống trải thành những bộ nhớ đám mây giá rẻ mà hầu như ai cũng có thể sử dụng. Giá cả lưu trữ là lợi thế lớn nhất của ứng dụng này, đặc biệt là khi so sánh với các nhà cung cấp lưu trữ đám mây lớn khác.

Tuy vẫn còn một vài vấn đề với nền tảng Sia, cùng với với các tính năng mới được thiết lập. Nhưng Sia vẫn là một dự án có đủ sức đe dọa sự thống trị của các nhà cung cấp dịch vụ lưu trữ đám mây lớn cũng như mang đến cho người dùng cá nhân nhiều quyền hơn.

Sia là một ứng dụng phân quyền loại 1.

SAFE Network

SAFE Network sử dụng phương pháp phân cấp để bảo vệ dữ liệu cá nhân và các giao tiếp riêng tư của người tiêu dùng. Từ SAFE, viết tắt của Secure Access For Everyone. Nền tảng này sử dụng công nghệ peer-to-peer để chia sẻ sức mạnh tính toán giữa những người dùng được kết nối. Điều này tạo ra một mạng riêng tư an toàn, thay vì dựa vào các máy chủ tập trung.

SAFE Network muốn bảo vệ người dùng khỏi những sự kiểm soát mạnh tay của chính phủ, kiểm duyệt, thu thập dữ liệu cá nhân, tội phạm và hơn thế nữa. Nếu bạn có những đóng góp về việc cải thiện dung lượng lưu trữ và dung lượng mạng của mình, bạn sẽ kiếm được MaidSafe - token của SAFE Network. Ngoài ra, bạn cũng có thể trao đổi token này với Bitcoin (và sau đó là tiền tệ fiat nếu bạn muốn).

SAFE Network là một ứng dụng phân quyền loại 3.

Tổng kết

Cuối cùng, đây cũng chỉ mới là buổi sơ khai của blockchain và ngành công nghiệp crypto nói chung. Do đó, những giá trị DApps mang lại sẽ ngày một mở rộng, khó mà nói hết được trong quy mô một bài viết nhỏ. DApps sẽ ngày một phát triển nhờ tính chất mã nguồn mở và vì những giá trị mà nó mang lại cho cộng đồng.

Xem thêm:

Thứ Ba, 02/10/2018 07:58

5 ★ 1 👨 954