Tiết lộ nơi tốt nhất để tìm ra sự sống trên sao Hỏa

Robot tự hành Spirit của NASA đã tìm thấy bằng chứng sự sống trên sao Hỏa trước khi bị mắc kẹt vào một hố cát và được xác nhận biến mất bởi NASA vào năm 2010? Có thể nói hai nhà địa học đã xác định một vị trí trên Trái đất được hình thành bởi các vi sinh vật gần giống với một khu vực cụ thể trên sao Hỏa được quan sát kỹ lưỡng bởi các robot tự hành vào năm 2007.

Trọng tâm nổi bật là sự tò mò về ngón tay - giống những hòn nhỏ silica được chụp bởi robot tự hành Spirit gần khu vực được gọi "Đĩa nhà - Home Plate" trong hố va chạm Gusev vào tháng 4 năm 2007. Robot tự hành Spirit hoạt động trong khu vực này hơn 5 năm để nghiên cứu địa chất sao Hỏa và các hiện tượng khí quyển. Người chị em của robot tự hành Spirit, Opportunity, tiếp tục khám phá hành tinh Đỏ gần 13 năm sau khi hạ cánh.

Hố va chạm Gusex được chụp bởi robot tự hành Spirit của NASA.
Nguồn ảnh: NASA / JPL-Caltech

Steve Ruff và Jack Farmer ở khoa Thám hiểm không gian vũ trụ và Trái đất tại trường Đại học bang Arizona đã so sánh cấu trúc Home Plate với cấu tạo ở suối nước nóng Chile được gọi là El Tatio, nơi các vi khuẩn được biết đến làm ảnh hưởng đến cấu trúc của những vật gửi silica. Các phát hiện của họ được công bố trên tạp chí Nature Communications.

Sa mạc Atacama thường được nhắc đến như một trong những địa điểm "Mars analog" trên Trái Đất. Suối nước nóng của El Tatio nằm ở độ cao trên 4200m (14.000 ft), làm cho nó là một trong những địa điểm thủy nhiệt cao nhất trên Trái đất. Ở những độ cao này, bầu khí quyển mỏng hơn, vì vậy địa điểm này tiếp nhận một làn sóng ánh sáng tia cực tím dữ dội và thường tùy thuộc vào nhiệt động đóng băng ngay cả khi mùa hè. Những đặc điểm này làm cho El Tatio - một khu vực nghiên cứu thú vị bởi nó kết hợp khí hậu khắc nghiệt của sao Hỏa với hoạt động thủy nhiệt có khả năng tồn tại trên sao Hỏa trong quá khứ cổ xưa, đặc biệt khi ẩm ướt hơn nhiều so với bây giờ. Nhưng câu hỏi lớn đặt ra là, sự sống có thể tồn tại "vững chắc" trong các suối nước nóng sao Hỏa như El Tatio không?

"Chúng tôi đã đến El Tatio tìm kiếm so sánh với những đặc điểm đặc trưng được tìm thấy bởi robot tự hành Spirit tại Home Plate" Ruff cho biết trong một tuyên bố. "Kết quả cho thấy điều kiện ở El Tatio sản xuất ra các vật gửi silica với những đặc điểm khác nhau - một trong bất kỳ vật gửi silica nào giống nhất trên Trái Đất."

Home Plate là một vật gửi tro núi lửa được biết đến đã bị xói mòn theo thời gian. Vào tháng Tư năm 2007, robot tự hành Spirit nhận thấy những mấu nhỏ giàu silica chỉ ra vị trí này nằm ngay cạnh một miệng thủy nhiệt. Hiện giờ, Ruf và Fammer khuyên rằng nếu những vật gửi silica sao Hỏa cổ xưa này có cơ chế cấu tạo giống như những vật gửi El Tatio, có lẽ những mấu nhỏ chia sẻ nguồn gốc sinh học phổ biến.

So sánh giữa cấu trúc silica trên sao Hỏa bằng quan sát của robot tự hành Spirit (bên trái) với cấu trúc El Tatio được sản xuất bởi quá trình sinh học (bên phải). Nguồn ảnh: NASA / JPL-Caltech, Steve Ruff

"Thực tế, vi khuẩn đóng một vai trò lớn trong việc sản xuất các cấu trúc silica đặc biệt tại El Tatio, đưa ra khả năng rằng các cấu trúc silica sao Hỏa được hình thành một cách so sánh - hay nói cách khác, với sự giúp đỡ của các sinh vật còn sống vào thời điểm đó," Ruff cho biết thêm.

Tuy nhiên, một đặc tính trên sao Hỏa giống một đặc tính năng trên Trái đất không có nghĩa là chúng có quá trình hình thành giống nhau và quả thực, đây không phải là lần đầu tiên một robot tự hành trên sao Hỏa nhìn thấy tiềm năng hóa thạch "biosignatures" của sinh học cổ đại – một loại khí có thể được phát hiện trong bầu khí quyển, bao gồm oxy, ozon, nitơ oxit và metan.

Ví dụ: năm 2015, robot thám hiểm tự hành (rover) mang tên Curiosity của NASA lên sao Hỏa đã chụp được ảnh đá có các đặc tính giống như thảm tảo hóa thạch. Mặc dù các nhà khoa học chưa đưa ra là có hay không những chiếu thảm này, bằng chứng thực về sự sống cổ xưa trên Hành tinh Đỏ - sau tất cả chúng chỉ là những cấu trúc địa chất - chúng tôi biết trước kia, hành tinh này ẩm ướt hơn bây giờ rất nhiều. Vì vậy, nếu xuất hiện sự sống, có lẽ là một số dạng sinh học sao Hỏa cổ đại đã để lại dấu ấn hóa thạch ở phía sau.

Chẳng hạn, chỗ cổ xưa thường hay lui tới của robot tự hành Spirit, hố va chạm Gusev vẫn nằm đầu danh sách nơi có khả năng bãi đáp cho nhiệm vụ robot tự hành của NASA trong năm 2020 để điều tra về "biosignature" silica tiềm năng. Vì vậy, chúng tôi sẽ chờ đợi và xem xét trước khi thực hiện bất kỳ sự tương quan nào giữa cấu trúc ở El Tatio và địa điểm thủy nhiệt cổ đại trên sao Hỏa.